Vista cronologica

Sen kista pagina as vezzigl, che andatazioñs chi en gnegdas registredas an che megs.

Pleds nogvs digl mez 2023
Jäger, -in chatscheder,-dra m, f

  

nötig, erforderlich bseñegvel,-vla
ausgefüttert anfludro,-eda
alpin alpin,-a
Pleds nogvs digl avregl 2023
Leben veta f

Igl pazieñt è sto sen ~ a mort
Der Pazient schwebte in Lebensgefahr

Salver ~s
Leben retten

höckerig, hügelig melgalegv,-a

Eñ prô ~
Eine höckerige, hügelige Wiese
 

detagls
unreif melmadigr

Eñ mecl ~
Ein unreifer Apfel
 

gelb mellan, melna

 

trocken sez,-za

I è sez
Es ist trocken (Natur)
 

Wasser ava f

Begvar ~
Wasser trinken

~ fregs-cha
Frisches Wasser
 

Recht, Richtigkeit radschoñ f

Adavègr ~
Recht haben

Der ~ li Gian
Gian Recht geben

Cun buña ~
Mit Fug und Recht

Da ~
Eigentlich
 

Geburtstag anniversari m

Ev gratulesch pagl ~ !
Ich gratuliere zum Geburtstag!

El ò ~
Er hat Geburtstag
 

detagls
Viereck keder m
Hütte hetta f detagls
trüb tuortsch, tuordscha

Ava tuordscha
Trübes Wasser
 

Biene aviocl m

~s
Bienen
 

picknicken fer marenda

 

Schwefel zuelpar m

 

Schmerz mêl m

Adavègr ~
Schmerzen haben

Adavègr ~ igl veñter
Bauchschmerzen haben
 

detagls
zufrieden cunteñt-a

El è cunteñt
Er ist zufrieden

Ella è cunteñta
Sie ist zufrieden

kalt fregd,-a

Ev d'è fregd
Ich habe kalt

Schnabel pical m

Igl ~ digl utschi
Der Schnabel des Vogels

Teña igl ~ !
Schweig!

Fer ~ li risplei
Den Bleistift spitzen

Holz leñ m

La ploña d' ~a
Die Holzbeige

Mner ~a
Holz führen

Pleds nogvs digl decembar 2022
zurückkehren turner

~ a chesa
Nach Hause zurückkehren
 

conjugazioñ
zurück, rückwärts anavos

Egr ~ cugl auto
Mit dem Auto rückwärts fahren
 

detagls
vorwärts, nach vorn anavant

Bi ~
Nur herein!
 

detagls
zurück- anavos

Purter ~ igl cuedesch
Das Buch zurückbringen

Trer ~ igl chañ
Den Hund zurückziehen

Pajer ~ igls debits
Die Schulden zurückzahlen
 

nirgends anangiugr

 

hinten davosvart

 

detagls
Examen examen m

Fer igl ~
Die Prüfung machen

Pagls ~s tot igl buñ
Für die Prüfungen alles Gute
 

Restaurant restorant m
Gefängnis praschoñ f
aussen, draussen dadorvart

 

detagls
drinnen, inwendig dadeñzvart detagls
Bündner grischuñ,-a detagls
Graubünden Grischuñ m
wünschen giavischer

~ tot igl buñ
Alles Gute wünschen

conjugazioñ
Ohrzeichen giavigliel m

 

detagls
gerne gużent

Ev d'è ~ tè!
Ich liebe dich!

pi ~
lieber

igl pi ~
am liebsten

Glück furtuna f

 

sehen vzègr

 

detagls
conjugazioñ
Gott Señer m detagls
gesund sañ,-a

Assar sañ scu eñ pesch
Kerngesund sein
 

Tag że m

~ a nuez
Tag und Nacht

Ve pagl ~
Im Verlauf des Tages

Igl Gian ò ves el bi l'oter ~
Gian hat ihn gerade neulich gesehen
 

erbrechen bitter se

 

conjugazioñ
Weg veja f

Assar sen buña ~
Auf gutem Weg sein

~ megstra
Hauptstrasse

Fer ~
Einen Weg bahnen
  

detagls
warum parche

~ nu veñs?
Warum kommst du nicht?

detagls
Kuh vacha f

La ~ miża
Die Kuh brüllt
 

detagls
Tod mort f

Vaglier igl ~
Totenwache halten

spalten sfendar

~ leña
Holz hacken
 

conjugazioñ
tönen (donnern) tuner detagls
tönen (Musik) tuner conjugazioñ
Gewitter temporel m

 

Käserinde glita f

Taglier davent la ~
Die Käserinde wegschneiden
 

männlicher Vorname Plesch m

 

Schale (Früchte) pletscha f

Fer żo la – dl'orandscha
Die Orange schälen

Ei ogv m

~ da Pasca
Osterei

Crosa digl ~
Eierschale

verhext striuno,-eda

Scu ~
Wie verhext
 

hängen pendar

~ se las luengias
Die Würste aufhängen

~ eñt igl bratsch a da tè
Mich bei dir einhängen
 

conjugazioñ
riskieren, wagen ris-cher conjugazioñ
retten salver conjugazioñ
dirigieren dirigiar conjugazioñ
sprechen discuerrar detagls
conjugazioñ
Silber arżient m
kleiner Finger degtuliñ m
Rost ruerna f

La forbesch è da ~
Die Schere ist rostig

Esel esan m
Tannenhäher gezla f tematic
Gold or m

 

(räto)romanisch rumantsch

~ da Brauegn = bargunseñer
Bergüner Romanisch

Discuerra ~!
Sprich Romanisch!
 

schneiden taglier

~ igls dschierms digls ardeffals
Die Keime der Kartoffeln wegschneiden
 

conjugazioñ
Coiffeur,-euse cuafför, cuaffösa m, f

 

tematic
Blick cuc m

Der eñ ~
Einen Blick werfen
 

Schafsbock botsch m tematic
Gerüst pantuneras f pl

 

detagls
für par

Tant pix ~ el!
Umso schlimmer für ihn!
 

Teil des Heustalls fner m

 

detagls
Kasten für Heuabwurf fnera f

 

detagls
Sonntag dumengia f

~ digls palems
Palmsonntag
 

tematic
Diskussion discussioñ f

 

Gespräch discuors m
Mist grascha f
zerknittert sgrufligno,-eda

Igl figl sgrufligno
Das zerknitterte Blatt
 

das

~ vo!
Das geht!

Da ~ dattigl auenda
Davon gibt es genug

Parve da ~
Deswegen
 

das gibt es nicht kè nu dattigl

~ tar nogs
Das gibt es bei uns nicht

hässlich, schlecht trigd,-a

Da trigd'ora nu vans
Bei schlechtem Wetter gehen wir nicht

Spur fastezi m

Vzègr ~s digl lugv
Wolfsspuren sehen

detagls
zornig, wütend avilo,-eda

Igl Men è avilo
Men ist wütend

schmollen fer igl mutsch

 

«Zückerli» mumma f

 

ohne señza

Cun u ~ igliers?
Mit oder ohne Brille?
 

Welt muend m
Rauschen rumogr f
Bronze bronz m
Nacht nuez f

Señ da ~
Abendglocke
 

Elster giazla f tematic
sonnig sulagliegv
Esel esen m

 

Pleds nogvs digl lügl 2022
Stiel moni m

Igl ~ digl badegl
Der Stiel der Schaufel

Igl ~ dla flugr
Der Blumenstil
 

Wirbel spondil m
Pleds nogvs digl mez 2022
Finger piclas f pl

Der żo par las ~
Auf die Finger schlagen

Ars las ~
Die Finger verbrannt
 
Garder sellas ~
Auf die Finger schauen
 

schön bial,-a

Igl pi bial
Der Schönste

La pi biala
Die Schönste

Creschar se da bial' ora
Ohne Sorgen aufwachsen

detagls
Pleds nogvs digl avregl 2022
Zukunft avegnegr m
gegenwärtig prescheñt,-a
Gegenwart prescheñt m

Igl ~ agl passo
Die Gegenwart und die Vergangenheit
 

Tradition, Überlieferung tradizioñ f

 

gegen (örtlich) vers

~ igl Cuelm da Latsch
In Richtung Latscher Kulm

~ igls ots
In Richtung der Höhen, der Berge
 

Wanderung gita f
Schnürsenkel cureżas f pl

Lier las ~
Die Schuhe festbinden
 

detagls
Ehering lianza f

 

binden lier

Bech amblider da't ~ eñt!
Vergiss nicht dich anzugurten!


nachher zieva

 

bekannt cuntscheñt,-a

Consequenzas beñ cuntscheñtas
Wohlbekannte Folgen
 

Sils im Domleschg Seglias

 

tematic
Zeichen segn m

Fer eñ ~
Ein Zeichen geben
 

Änderung, Wende mideda f

Fer ~
Zügeln
 

Pocken, Blattern virola f

Mettar la ~ li Andri
Andri impfen

Mettar la ~ ad eña vacha
Eine Kuh impfen

~ sulvegia
Wilde Pocken

Dorf vischnancha f

 

in der Mitte damiez

~ vischnancha
Mitten im Dorf
 

viel bglier,-a

Bglier daple
Viel(es) mehr

Bglieras gedas
Oft
 

Lätzchen manteñ m

Mettar se igl ~
Das Lätzchen umbinden
 

detagls
Haufen mantoñ m

Eñ ~ raps
Viel Geld

Eñ ~ surpregsas
Viele Überraschungen
 

Torte, Kuchen tuorta f

~ da nugschs
Nusstorte
 

Ausstellung exposizioñ f
Begegnung anscunter m
unangenehm dischagreabel,-la
Lesung preleczioñ f

 

Vermieter,-in fitteder, fittedra m, f

 

sehr fiz

«Cu vogl?» «Fiz beñ!»
«Wie geht es?» «Sehr gut!»

Grazcha fiz!
Vielen Dank!
 

sich freuen allegrer (s')

S' ~ sella festa
Sich auf das Fest freuen

Besucher, Besucherin visitatogr, visitatogra

 

Freund, Freundin amej, ameja
geehrt stimo, stimeda

Fiz stimo cusglier federel
Sehr geehrter Bundesrat (Person)

Fiz stimeda cusgliera federela
Sehr geehrte Frau Bundesrätin (Person)
 

voraus, im Voraus oravant

~ amper pleds preliminers
Im Voraus ein paar einleitende Worte
 

Sauerdorn truspeñ m

 

Bergerle dros m

 

tematic
Ahorn aschier m

 

tematic
Besonderheit particularited f
Feinheit finezza f
Bergün Bravuogn

«Bravuogn» è «Bergün» an puter
«Bravuogn» ist «Bergün» auf Obereng. Romanisch
 

Bergün Brauegn

«Brauegn» è «Bergün» an bargunseñer
«Brauegn» ist «Bergün» auf Bergüner Romanisch
 

detagls
tematic
fallen rudler

 

conjugazioñ
Erhaltung mantegnimeñt m

 

Engagement añgaschameñt m
añgaschameñt Engagement m
Geschichte istorgia f
früh bod

Ster se ~
Früh aufstehen

Oz è'la gnegda pi ~
Heute ist sie früher gekommen

Pi ~ nu degvigl autos
Früher gab es keine Autos
 

spät tard

Pi ~
später
 

Maiensäss acla f

Egr ad ~
Auf das Maiensäss gehen  

detagls
Land pajegs m

La Frantscha è eñ bial ~
Frankreich ist ein schönes Land
 

abenteuerlich vantiregvel, vantiregvla
niessen starnider

 

conjugazioñ
hoffen sparer conjugazioñ
scheiden (Ehe) sfer or

 

conjugazioñ
erneuern renuer

~ igl abonameñt
Das Abonnement erneuern

conjugazioñ
bellen radler

 

detagls
conjugazioñ
keuchen puder

 

conjugazioñ
suchen tscharcher conjugazioñ
wecken sdasder

~ igl Carl
Karl wecken

~ las nogv
Um neun Uhr aufwachen
 

conjugazioñ
dreschen scogdar conjugazioñ
schiessen schluppatter conjugazioñ
schaufeln sbadiglier conjugazioñ
heizen s-chulder

~ la stegva
Die Stube heizen
 

conjugazioñ
(auf)wärmen s-chulder

~ la żoppa
Die Suppe aufwärmen
 

conjugazioñ
ausrollen raser or

~ la pasta
Den Teig ausrollen
 

conjugazioñ
vorbeigehen passer detagls
conjugazioñ
bezahlen pajer

Pudessi ~ ?
Könnte ich bitte bezahlen?
 

conjugazioñ
beobachten observer conjugazioñ
metzgen mazzer conjugazioñ
dauern, währen direr conjugazioñ
rufen clomer

 

conjugazioñ
feiern celebrer

~ eña festa
ein Fest feiern

~ spusalezi
Verlobung feiern

conjugazioñ
ausfüttern (von Kleidern) anfludrer

~ eñ viszi
Ein Kleid ausfüttern

detagls
conjugazioñ
begegnen antuper

~ igl Marco
Marco begegnen
 

detagls
conjugazioñ
zufällig erblicken, wahrnehmen adiglier

 

conjugazioñ
Klinge nezza f

 

detagls
Pleds nogvs digl marz 2022
Margerite margaritta f tematic
aufdrehen der eñt

~ l'ava dl'acla
Das Wasser des Maiensässes aufdrehen
 

sperren siarer

~ la veja da Tuors
Die Tuorser Strasse sperren
 

conjugazioñ
angeben der eñt

~ igl toñ
den Ton angeben

nachschauen der eñ tschit

 

detagls
gehen égr

 

detagls
conjugazioñ
Wiese prô m

Egr segls ~s
Auf die Wiesen gehen
 

Hirsch tscherv m

Igl ~ brella
Der Hirsch brüllt
 
Eñ trop ~s
Ein Rudel Hirsche
 

detagls
tematic
Fels, Felsen spelm m

 

Wasserhahn speña f

Siarer la ~
Den Wasserhahn zudrehen

detagls
gifteln chapicler

Zidè da ~ !
Hört auf zu gifteln!

conjugazioñ
Pleds nogvs digl decembar 2021
Besuch visita f

Fer eña ~ li Uta 
Uta besuchen 

Egr an ~ 
Besuchen gehen

Gnégr an ~ 
Besuchen kommen

detagls
Schweizer, -in Svizzer, Svizra
Schweiz Svizra f

 

gleich listess

Nogs eschan dla ~' ideja
Wir sind gleicher Meinung

Kè è beñ ~ !
Das spielt doch keine Rolle!
 

es i

~ è sto fiz bî!
Es war sehr schön!

~ è trigd'ora
Es ist schlechtes Wetter
 

falsch fallo, -eda

Igl resultat è fallo
Das Ergebnis ist falsch

La frasa è falleda
Der Satz ist falsch
 

ihr vogs

 

detagls
Aussicht vista f

Adavègr buñas ~s da surgnégr la plazza
Gute Aussichten haben, die Stelle zu bekommen
 

eigentlich varameñz

~ pudessas er gnégr
Eigentlich könntest du auch kommen
 

Bartgeier tschess barbet m
du te

 

detagls
hilfsbereit serviziegvel, -gvla

 

Gruss salegd

Cordiels ~s!
Herzliche Grüsse!

bleiben raster detagls
Nüsslisalat rampunella f
Freude plaschegr m

 

vorläufig par antant
wir nogs

 

detagls
Nest nia m

Igl ~ dla randuliña
Das Schwalbennest

Igl ~ dl'egla
Der Adlerhorst
 

Beruf mastier

Da ~
Von Beruf

Käselaib manocha f

 

detagls
Handschuh gañt m
langlaufen fer passlung

 

sie ella

~ , la donna cuerra
Sie, die Frau eilt
 

detagls
mehr daple

Chi chi so rumantsch so ~
Wer romanisch spricht kann mehr

Meister champioñ m

~ grischuñ
Bündner Meister

~ svizzer
Schweizer Meister

~ europeic
Europameister

~ mundiel
Weltmeister
 

ich ev

 

detagls
sie ellas

~ , las mattas mangian
Sie, die Mädchen essen
 

detagls
sie els

~ , igls mats chantan
Sie, die Knaben singen
 

detagls
er el

~ , igl om dorma
Er, der Mann schläft
 

detagls
Skitourengehen égr cullas pials
auf hartem Schnee gehen égr a smedas
offen darviert,-a

Oz egl darviert
Heute ist es offen

La porta è darvierta
Die Türe ist offen
 

Bedürfnis dabseñ m

I fo negr ~z da taglier igls chavels
Es ist dringend nötig die Haare zu schneiden

Kè nu fo ~z
Das braucht es nicht
 

Schale crosa f

~ digl ogv
Eierschale

~ dla nugsch
Nussschale
 

Konfirmation confirmazioñ f
Konzert concert m
Komma comma f

Cò tochigl eña ~
Hier wird ein Komma gesetzt
 

hallo chau

 

detagls
Umarmung brañcleda f

 

Kirche baselgia f

 

auf wiedersehen a buñ ans vègr

 

Liebe amogr f
bäuchlings an buttatsch
noch ancha

Tregs ad ~ duos fo tschench
Drei plus zwei gibt fünf

Täfer antavladegra f

 

Appetit appetit

Buñ ~!
Guten Appetit!
 

Stürmer attacheder m

 

Pleds nogvs digl novembar 2021
Waldhacke zappiñ m

Trer igls trunchs cugl ~
Mit der Waldhacke Baumstämme ziehen
 

Gelenk lisadegra f

 

detagls
verschwunden verschollen spari,-egda

 

Kreuz crogsch f

 

faul martsch,-a

 

ungefähr var

 

Dohle dola f

 

Ehefrau donna f

 

Frau donna f

La ~ Rosa S.
Frau Rosa S.
 

detagls
tematic
Herr sar m

Igl ~ Oscar S.
Herr Oskar S.
 

detagls
umarmen brañcler

~ igl amej
Den Freund umarmen

conjugazioñ
heute oz detagls
Salat salata f

 

mit nüchternem Magen da żiżeñ

Egr ~ tigl docter
Mit nüchternem Magen zum Arzt gehen

willkommen beñvgni, beñvgnegda

~s a Brauegn!
Seid willkommen in Bergün!

detagls
Guten Abend buna sègra

 

detagls
Gute Nacht buña nuez

 

detagls
guten Morgen bun de

 

detagls
Pfahl pel m

Igl ~ da scogdar
Dreschschlegel
 

detagls
Ofen peña f detagls
den Ofen anfeuern mettar fianpeña

 

Feuer fia m

Fer ~
Feuer anzünden

Igl ~ schluppeña
Das Feuer knistert

Assar ~ a  flomma pagl proget
Feuer und Flamme sein für das Projekt 

gelangen river

~ żodem vischnancha
Ins Unterdorf gelangen

detagls
conjugazioñ
sowieso ża

 

Mitagessen żanter m
Che dattigl da ~ ?
Was gibt's zum Mittagessen?
 
Dickschädel testuñ m detagls
Stichwort chavazzeñ m

Perdar igl ~
Den Zusammenhang verlieren
 

nicht einmal gnancha

Igl impiego nun ò ~ salido
Der Angestellte hat nicht einmal gegrüsst


detagls
Weile uriala f

Spizzer eña buñ' ~
Eine ziemliche Weile warten
 

Rechnung keñt m

Fer ~s
Rechnen
 
Reves igl ~
Die Rechnung rediviert
 
Mettar an ~
verrechnen
 

detagls
Erde, Boden tiara f

Der żo par ~
Auf den Boden fallen
 

Hausmetzgete bachareja f

Ved'evna fans ~
Nächste Woche machen wir Hausmetzgete

Fer ~ culla vacha
Die Kuh metzgen
 

sagen żégr

~ tot las caliteds
Tüchtig die Meinung sagen

Gnan' da ~
Kommt überhaupt nicht in Frage

~ li Ottiñ, cura chi cumeñza
Ottiñ sagen, wann es beginnt
 

detagls
conjugazioñ
schauen garder

~ eñt par vesta
Ins Gesicht schauen

detagls
conjugazioñ
Gesundheit sandet f

 

sein assar

Kè nu po ~
Das kann nicht sein
 

conjugazioñ
Türe porta f

Siara (ve) la ~ !
Schliesse die Türe!

El veñ da port'eñt
Er kommt zur Türe hinein
 

Brille igliers f pl

~ da sugliel
Sonnenbrille
  

der Bergünerstein igl Crap m

Egr dla stazioñ or ~
Vom Bahnhof zum Bergünerstein gehen/fahren

Speck chernpierch f

 

Haus chesa f

Egr a ~
Nach Hause gehen
 

Ader aveña f

 

tematic
Schlittschuh patiñ m

Egr cugls ~s
Schlittschuh laufen
 

Zusenn(in) chandañ,-a m

 

tematic
Kerze chandegla f

~ da glatsch
Eiszapfen

Pleds nogvs digl settembar 2021
Brunnen truesch f

La pizza ~
Der Brunnenstock
 

Waldarbeiter(in) lavureñt(-a) da god m, f

 

tematic
Milch laz m

Spondar laz
Milch verschütten
 

Fussballer ballapedist m
Tisch megsa f
Pleds nogvs digl avuost 2021
auf einem Haufen a mantoñ

Anz cu pluner, è'la la leña ~
Auf einem Haufen vor dem Aufschichten (Holz) 
 

Pleds nogvs digl lügl 2021
Schnittlauch tschavigliuñs m

 

detagls
Pleds nogvs digl avregl 2021
April, April! anavregl

 

Mond glieña f

~ pleña

vermieten der a fet

~ eña chombra
Ein Zimmer vermieten

verkaufen vendar

 

conjugazioñ
Freitag vendarże

(An) ~ vans żo Cuegra
Am Freitag gehen wir nach Chur
 
~ Sench
Karfreitag

auswendig ordador

Amprendar ~
Auswendig lernen

Savègr ~
Auswendig können
 

sich benehmen fer da gliogd
Ostermontag Firo da Pasca m
Pleds nogvs digl marz 2021
währenddessen antant

Par ~
Vorläufig

Pleds nogvs digl decembar 2020
Komode cumoda f

 

Befehl cumond m

Fer par ~
Gehorchen
 

unfolgsam, unartig melscort, melscorta

 

zu kurz kommen gnégr a la cuorta

 

gut auskommen gnégr dapareña

Der chigra da ~
Sorge tragen gut auszukommen
  

bewegen schmuanter

~ eñ crap
Einen Stein bewegen
 
As ~
Sich bewegen
 

conjugazioñ
drücken, pressen strucler

~ par siarer la valisch
Drücken um den Koffer zu schliessen
 

conjugazioñ
räumen munder

~ las pas-chigras
Die Weiden räumen
 
~ ardeffels
Kartoffeln schälen
 

conjugazioñ
und a(d)

Igl Andreas a la Maria
El ad ella

bitter amar,-a

 

sich verschlucken maguner

 

detagls
conjugazioñ
Waserfall pischotta f

 

Prinzessin princessa f

 

Sankt Nikolaus San Niclo m

Igl ~ regva igls 6 december
Der Sankt Nikolaus kommt am 6. Dezember

Miene tscheja

fer eña pora ~
Ein armes Gesicht machen
 

Gesang chant m

~ da Stegla
Sternsingen

~ da Goita
Goitasingen

Helm chapliña f

La ~ par égr cugls skis
Skihelm

Blatt figl m

Eñ ~ A4
Ein A4-Blatt
 
Igl ~ schmarziglio
Das angenagte Blatt
 

Ski ski m

Egr cugls ~s
Ski fahren

Angst tricha f

 

grosse Kälte fradaglias

I è ~
Es herrscht eine grosse Kälte

warm chod,-a

Egr a chod
In die Wärme gehen
 

Mütze chapetscha f
Turm tuer f

 

Husten tuess f

Adavègr la ~
Den Husten haben

Prinz prinz

 

Geschmackssinn palat m

 

Sumpf pale f

 

Dummheit chuchadet f

 

nicht wahr nische
laut reden der dla talacha
Milchkanne tausa f detagls
furchtbar tarrebel, tarrebla

Lez è eñ tarrebel cumplicho
Derjenige ist furchtbar kompliziert
 

Lehm, Tonerde ardscheglia f

 

Luft aria f

~ correnta
Durchzug
 

Schleifstein, Mühlstein mola f

 

Träne larma f

Assar bi moch a ~s
Traurig sein, in Tränen aufgelöst 
 

Sorte, Art sort f

Eña ~ chischial
Eine Käsesorte
 
Eñ par ~ 
Eins von jeder Sorte
 

bauen fabricher

 

conjugazioñ
Mühe fadeja f

La Mareja as dat totta ~
Maria bemüht sich sehr
 

abgenutzt gligs,-a

Stoffa gligsa
Abgenutzter Stoff

detagls
Gesäss, Steiss chicl m

Pglier pagl ~ igl passant
Den Passanten zum Narren halten

Adavègr da fer igl ~ pleñ
Viel zu tun haben

Igls duos mats en bi ~ a fora 
Die zwei Knaben teilen eine enge Freundschaft
 

Tuberkulose taseja f
schlau, verflixt chazzer, chazra

 

Schatz tuschander m

 

detagls
Dusche tuscha f
Holzbeige, Rand einer Holzbeige s-chanduler m

Fer ~
Eine Holzbeige machen
 

detagls
Schmalzmus spiech m
Königin rażeña f

 

König rag
Majonnaise majonesa f
Ofentüre (für Holz) ischiel peña m

 

bitte fer igl beñ

 

gut buñ,-a

Buña luna
Gute Laune

Igl regs è fiz buñ
Der Reis ist sehr gut

La salata è fiz buña
Der Salat ist sehr gut
 

am äussersten Ende vedemake

 

detagls
Besen scoua f
neu nogv, naua

La veja naua
Der neue Weg
 

detagls
weich lom,-ma

 

Pfütze fop
hart digr,-a
hinaus dakior

Ves ~ ?
Gehst du hinaus? (z.B. Von Tisch nach Bergün)

hinein dakieñt

El vo ~
Er geht hinein (z.B von Bergün nach Tuors)
 

schlecht, übel mêl

Pglier an ~
Übel nehmen

La frezza vo a ~
Die Früchte verderben
 
I vo da ~ an pix
Es geht immer schlechter
 

(Haus) Geist palantiñ m

Igl ~ è żon schler
Der Hausgeist ist im Keller
 

detagls
dies gliez

~ crej er ev
Dies glaube ich auch

~ nu seja
Dies weiss ich nicht

~ leñ an vègr
Dies werden wir noch sehen

Bauchspeicheldrüse salivera digl veñter f
Ware, Sache(n) roba f

 

detagls
süss dugsch,-a

 

so viel tant

~ scu pussebel
So viel wie möglich

Fest festa f
Kapitel-Sonntag chapetel m

 

detagls
Fest Bergüner Jungmannschaft chapetel m

 

Kapitel chapetel m
jemand ansachi

 

Anhang, Nachtrag agiunta f

 

Enkel(in) abiedi,-a m,f

 

tematic
Überfluss, Reichhaltigkeit abundanza f

 

Heumade pnuoglia f

Fer ~s
Heumahden machen
 

gut beñ

Gnégr ~ chuntsch a fregda culla lavogr
Mit der Arbeit gut zurechtkommen

I è î ~
Es ist gut gegangen

Ella nu stat tant ~
Es geht ihr nicht so gut

"Igl pi żouan ò gadugno!" — "Ossa ~ !"
"Der Jüngste hat gewonnen!" — "Gut so!"

wissen, können savègr

Fo a ~ cur cha te veñs
Sag, wann du kommst
 

detagls
conjugazioñ
Ohr ureglia f

Fer l'~ digl marchadant
Eine Frage willentlich überhören

Der eña antuorn las ~s
Eine Ohrfeige geben


tematic
Dunkel s-chigr m

Ster a da ~
Im Dunkeln stehen

Chaminer da ~  a chesa
Im Dunkeln nach Hause laufen

El s'algorda ~ digl ses tat
Er erinnert sich schwach an seinen Grossvater
 

etwas ansache

Kinter ~ chi nun è
Unwahres erzählen
 

detagls
Huhn giglieña f

La ~  cratschla
Das Huhn gackert
 
Las ~s fan la pgliegra
Die Hühner mausern
 

detagls
Dachkännel chanel f

L'ava cuerra żo par la ~
Das Wasser läuft den Dachkännel hinunter
 

Eisen fier m

Dschlo a ~
Hart gefroren
 

Vogelbeerbaum culegschem m

 
 

detagls
tematic
sudeln truglier conjugazioñ
Lauge schmigl m

Ava da ~  par fer glischegva
Waschlauge um Wäsche zu waschen
 

vermuten schminer

 

conjugazioñ
Schenkeli fevet m

 

detagls
Pfanne padiala f

~ da brasser
Bratpfanne

~ da vapogr
Dampfkochtopf
 

detagls
Hand mañ m

Der or d'~ eñ uffezi
Ein Amt aus der Hand geben

Adavègr par ~s eña lavogr
An einer Arbeit sein

Pglier or d' ~
abnehmen 

Pglier par ~s igl lumpaz
Den Lausbub stellen
 

tematic
Bohne fev m detagls
Holzscheit fessel m
(geflochtenes) Lederseil tretscha

 

schweigen taschègr

 

detagls
conjugazioñ
Schrei sberghel m

 

des Langen und des Breiten par lung a par larg
Gerste ierdi m
Blume flugr f

~ d'anżon
...

Garbe monna f

 

... titsch,-a

 

Suppe żoppa f

~ da żotta da żanter
Gerstensuppe zum Mittagessen
 

Kohle charvoñ m

 

Hafer aveña f

Flochs d'~
Haferflocken
 

Bank banch m

~ da zeplas
Hobelbank
 
~ peña
Ofenbank

Zimt chaniala f

 

Schaufel badegl m

Cun ~ a zappuñ
Mit Schaufel und Pickel
 
~ da negv
Schneeschaufel

schwarz negr,-a

 

Schnee negv f

~ foppa
Tiefschnee

schwarzer Holunder skelch negr m

 

abstellen der żo

D'uton ~ l'ava 
Im Herbst das Wasser abstellen

~ igl s-choldameñt
Die Heizung abstellen
 

detagls
Pleds nogvs digl octobar 2020
Todesfall mortori m
Eiche rouer m tematic
Lausbub strizi m

 

schlau vez, vezza

 

Wirt,-in ustier,-a m, f

 

Hölle anfiern m

 

vorgestern an sterzas
Spanien Spagna f
Italien Itaglia f
Österreich Austria f

 

Hüfte chaloñ m tematic
Deutschland Germania f
Speiseröhre schigliez m

 

Gewehr schluppet m
Horn corna f
Pleds nogvs digl lügl 2020
hinauf dakise

Egr ~
Hinaufgehen
 

erhalten mantgnègr

 

conjugazioñ
Gamskitz kiz chamuetsch m tematic
Pleds nogvs digl mez 2020
kauen mas-cher

~ beñ
Gut kauen

conjugazioñ
Pleds nogvs digl avregl 2020
ziehen trer conjugazioñ
Sprung sagl m

Fer eñ ~ sur la segv
Einen Sprung über den Zaun machen

Trer eñ ~
Erschrecken
 

Daumen polesch m

Tschitscher igl ~
Den Daumen lutschen

Teñar igl ~
Den Daumen drücken
 

tematic
Leintuch lanziel m

Lier igl ~ da prô cun soua a spola
Das Heutuch mit Seil und Spule binden
 
Laver igl ~ da lez
Das Bettlaken waschen
 

Überzug Schutzdecke surtrazza f

 

Winter anviern m

D'~
Im Winter

Damiez ~ 
Mitten im Winter
 

umfallen rudler conjugazioñ
Schlagrahm, Nidel lazmilch m

Da Chapetel dattigl ~
Am Kapitelsonntag gibt es Schlagrahm

Pleds nogvs digl favrer 2020
Jahr on m

Minch'oter ~
Jedes zweite Jahr

Ev giavegsch a da tots eñ schlass "Bun de bun ~"!
Ich wünsche allen ein gutes neues Jahr!
 
Idee ideja f

Che ~s!
Welch (unpassende) Vorstellungen!

Mider ~
Die Meinung ändern

Bech adavègr grond' ~ da politica
Nicht viel von Politik verstehen

Pilz pompader m

 

detagls
Nachttisch megsiña da nuez f

 

Uhr ogra f

Garder se l'~
Auf die Uhr schauen

I è negr'~ dad égr a lez!
Es ist höchste Zeit in Bett zu gehen!

Da kistas ~ s
Zu dieser Zeit
  

Geruchsinn iesen m

 

Auge îgl m

Eñ batter d'~
Ein Augenblick

~ amflamo
entzündetes Auge
 

detagls
tematic
Heu fèñ m
~ da cuelm
Bergheu 

~ meger
Magerheu

Ofenwischer scufluñ m

 

Stück Stoff, Brottuch pategl m

 

lahmarschiger Typ pataflañ m

 

Abfluss, Ablauf scuel m

  

Pleds nogvs digl schner 2020
Feuerstelle furni m

Igl ~ faz cun tregs craps
Die mit drei Steinen gebildete Feuerstelle
 
Igl ~ pagl pariel
Die Feuerstelle für den Käse(kessel)
 

Woche evna f

Ve pall'~ 
Unter der Woche

Minch' ~ 
Jede Woche 
 

Kochtopf evna f

Mettar ve l'~
Gerstensuppe vor- und zubereiten 

detagls
Schicht bres-cha f

 

detagls
trotziges Kind charpient m

 

Gemeindepräsident mastrel m

Igl L.Schutz è ~ da Brauegn Falisogr
L.Schutz ist Gemeindepräsident von Bergün Filisur

detagls
beschädigter kleiner Karren bartañ m

 

Kabis chavazza f

~ blova
Blaukabis

detagls
Pleds nogvs digl decembar 2019
Boden palantschi m

Eñ ~ da leñ
Ein hölzerner Boden 

Fussschelle pastuegra f

Las ~s par tondar las nuorzas
Die Fussschellen für das Scheren der Schafe
 

Hirt,-in pastogr,-a m

 

tematic
Hausflur (Engadiner Haus) palantschi m


 

schweigen zuglier

 

detagls
conjugazioñ
zustopfen zuglier

~ eña fora
Ein Loch zustopfen
 

detagls
conjugazioñ
eilen cuerrar

 

conjugazioñ
essen manger

 

conjugazioñ
Mais furmantuñ m
Hafer flieder m

 

Büchsenöffner dervas-chaclas m

 

grosses Sieb cregvel m detagls
Brandzeichen buel m

Igl ~ ars eñt igl moni digl badegl
Das Brandzeichen im Stiel der Schaufel
 

Stempel buel m

 

Riegel schlop m

Siarer la porta cugl ~
Die Tür mit dem Riegel verschliessen
 

Metallbehälter parlet m

 

detagls
Rande rona f
Tiefkühltruhe glatschera f

 

Zuckerdose zucriera f

 

(Schnaps)gläschen zaniñ m

 

Ausguss turera f

 

Pfuscher,-in tschavat, tschavatta m, f
(ent)leeren svider

~ la sadiala
Den Kessel entleeren

~ igl gosch
Sich redend von einer Sorge entlasten
 

conjugazioñ
Lorbeer urbeja f

Figlia d' ~
Lorbeerblatt
 

schliessen siarer

~ a stanger la porta
Die Türe schliessen und verriegeln
 

conjugazioñ
Schirm parisol m

 

Deshalb, darum parkè

~ tuorni
Darum komme ich zurück
 

Schwer von Begriff cuezzadigr
Ke è eñ ~
Der ist schwer von Begriff 
 
weich gekocht cuezzalom

Eñ ogv ~
Ein weich gekochtes Ei

umgänglich zivegvel,-la
spucken spider conjugazioñ
hinunter dakiżo

Ves ~ ?
Gehst du hinunter?

detagls
Milbe chirocl m detagls
Balken anserchel m

 

anzünden vider

~ igl zurpleñ
Das Streichholz anzünden

~ la gligsch
Das Licht anzünden
 

conjugazioñ
stöbern sbischer impers

Cumanzer a ~
Zu stöbern beginnen
 

conjugazioñ
Eitelkeit sbraga f

Eñ bi ~
Ein Angeber
 

Schrei sbriz m

Der eñ ~
Schreien
 

verstreuen sparpaglier

~ igl strom
Das Stroh verstreuen
 

detagls
conjugazioñ
zerstreuen sparpaglier

 

conjugazioñ
Streifen stregvla f

Fer ~s
Streifen herstellen
 

eingespanntes Gefährt charpient m

 

Lavabo lavandiñ m

 

Geschirrtuch sieñtaplats m
Blumenkohl cardifiol m

 

Glas (Material) vegder m

~ vigl
Altglas
 

Wein veñ m

~ chod
Glühwein
 

Fenchel fanoch m
Wirsing(kohl) versa f
Magenbrennen arzegra f

Adavègr ~
Magenbrennen haben
 

detagls
ziemlich gross dech

Fer eñ ~ progress
Ziemlich grosse Fortschritte machen

Eñ ~ crap
Ein ziemlich grosser Stein
 

detagls
ausscheiden, aussondern zavrer

~ las nuorzas
Die Schafe aussondern
 

conjugazioñ
die Sterne sehen, furchtbare Schmerzen haben vzègr las steglas

 

 

spät tardegv,-a

Eña prumavegra ~
Ein spät beginnender Frühling
 

entasten srommer

 

conjugazioñ
Schotte squezza f
Abfall rizcha f

Igl sach da ~
Der Kehrichtsack 
 

Sägemehl rasgem m

 

Hahnenfuss ranunchel m tematic
Frühling prumavegra f

Da ~
Im Frühling
 

versuchen pruer

 

conjugazioñ
gefährlich prievlugs,-a

Las laveñas en prievlugsas
Die Lawinen sind gefährlich
 

detagls
Eile prescha f

Adavègr ~
In aller Eile sein
 

Paul Pol m

 

Deckbett plema f

Igl plimatsch a la ~
Das Kopfkissen und das Deckbett
 

detagls
Penis, Glied pipi m


 

detagls
tematic
Gänsehaut pial giglieña f

Surgnégr la ~
Gänsehaut bekommen
 

Muskatnuss nugsch nus-chatta f

 

Türrahmen ischadegra f

 

Eltern genituors m pl

 

detagls
tematic
Kresse craschoñ m

 

Gegacker cratschlem m

Igl ~ dlas giglieñas
Das Gegacker der Hühner
 

Familienname Cloetta

 

sofort bi dalonch

Vo ~ a chesa!
Geh sofort nach Hause!
 

Bohne bażaña f

 

Augenblick battar d’igl m

 

Schwätzer(in), Plaudertasche badarlunz,-a m,f

 

Tollpatsch amplaster m

Eñ por ~
Ein armer Tollpatsch
 

düngen alder

 ~ igls prôs
Die Wiesen düngen
 

conjugazioñ
Griffelschachtel aguglier m

 

mit Eifer adavègr tschaffen

~ da lavurer
Arbeitseifer
 

überholt acivi

 

detagls
Cousin,-e 2. Grades suvreñ,-a m, f

 

tematic
pressen skitscher conjugazioñ
Zucker zicher m
Salz sel m

~ a pegver
Salz und Pfeffer

Thymian timian m

 

Salbei salvgia f

 

Safran safran m

 

Rosmarin rosmarin m
Senf mustarda f
Pfefferminze menta f
Nelke groffel m
Spinat ravetscha f

 

Furz tof m

Der eñ ~
Furzen

detagls
Tomate tomata f

 

Hacke zappa f

~ d'iert 
Gartenhacke

~ da travacuñs 
Hacke für die Reinigung der Querabschläge
 

Kürbis zecha f

 

Gewürz spezcha f detagls
Ohrring uragliñ m

 

detagls
Knoblauch agl m
Anis anis m

 

detagls
Basilikum basilicum m
Sellerie selleri m

 

Radieschen ramulaz m
Lauch lauch m

 

Mangold mangiogt m

 

Fenchel finoch m
Kohlrabi colrabi m

 

Krug buchel m

~ da laz
Milchkrug

~ da nuez
Nachthafen
 

Behälter trocla f

 

Trichter trazuegr m

    

Zapfenzieher tiracacoñs m

 

detagls
Notizblock taquint m

 

Heustall talvo m
Mehlsieb tamigsch m

 

Raffel sgrattadegra f

~ da chischiel
Käseraffel

~ da megla
Apfelraffel
 

Quirl scouet m
Erbse arvegl m

 

detagls
Gemüse vardegra f
Fleisch chern f

~ pusch
Kalbfleisch

~ tschuj
Schweinefleisch
 

Glas glas m

~ veñ
Glas Wein

~ da veñ
Weingals
 

Sieb cocl m
Ding, Gerät urdeñ m

 

Fass butscheñ m

 

obwohl schabeñ

El ò gadugno, ~ ch'el nu vegva treno
Er hat gewonnen, obwohl er nicht trainiert hatte
 

vorvorgestern scarzas

 

(Stein)meissel s-chalper m

 

Beige ploña f

~ d'leña
Holzbeige
 

abmachen fer żo

~ las 7
Um 7 Uhr abmachen
 

gekauert añgramischo,-eda

 

bewässern ansaver

~ igls prôs da Mutañs
Die Wiesen von Mutañs bewässern
 

conjugazioñ
begrüssen willkommen heissen bivgnanter

Ev less ~ cordielmeñz tot igls prescheñts
Ich möchte alle Anwesenden herzlich begrüssen

conjugazioñ
Herbstgras abweiden bualer detagls
Magen magoñ m

 

sterben murégr conjugazioñ
geboren werden naschar

 

conjugazioñ
urinieren spondar

~ ava
Urinieren
 

conjugazioñ
zetten spondar

~ grascha
Mist zetten

conjugazioñ
ausschütten spondar

~ laz sella tuaglia
Milch auf dem Tischtuch ausschütten
 

conjugazioñ
drehen strubler

~ la clev
Den Schlüssel drehen

detagls
conjugazioñ
ranzig rantsch,-a
Dunst branzeñ m

 

Bürste braschoñ m

~ da deñts
Zahnbürste

~ da chavels
Haarbürste
 

Seife savoñ m

~ liquid
Flüssigseife
 

Maschine maschina f

~ da laver żo
Geschirrspülmaschine

~ da cogsar
Nähmaschine
 

Korb chanaster m

Igl ~ da palpieri
Der Papierkorb

armseliger Wohnraum schoch m

 

schon schon

 

Zunder egs-cha f

 

Flügel ela f

Lascher pendar las ~s
Die Flügel hängen lassen
 

Beamte funcziunari m
nach hinten ausschlagen schlaffer

 

detagls
Maul-und Klauenseuche zuppeña f



(kleine) Glocke brunżeña f
gleichzeitig Tante und Gotte besigotta f


 

gross grond,-a

La chesa è gronda
Das Haus ist gross
 

Alpenrose grusaida f

 

tematic
wehe guai

~ , scha te veñs memma tard!
Wehe, wenn du zu spät kommst!
 

Stern stegla f

Chant da ~
Sternsingen
 

ziemlich viel merklich beñcant

Ella ò cliz ~ daple uzuñs 
Sie hat ziemlich viel mehr Heidelbeeren gelesen

Igl Plesch è ~ pi vigl cu la sê donna
Plesch ist merklich älter als seine Frau
 

Pomeranze pomaranza f
Honigwabe patma f

 

Kissen plimatsch m

Igl ~ a la plema
Das Kopfkissen und das Deckbett
 

herumschweifen égr par las pichardellas
erster Tag eines Vierteljahrs cattember m

 

unbeholfen meladester,-stra
unbehaglich unangenehm melprivo,-eda

 

schlecht angezogen melmess,-a
herüber dakino

Gné ~!
Kommt herüber!
 

hinüber dakive

Vo ~ !
Geh hinüber!
 

Pfiff tschegvel m

Bech égr pagl ~
Nicht einleuchten
 

stumm mit,-ta
heiter rianto,-eda

La matta rianteda
Das heitere Mädchen

Geschlecht (Familie) schlatta f

 

Friedhof suntieri m

Egr sen ~
Auf den Friedhof gehen
 

Schnupfen strocha f

Ella ò la ~
Sie hat den Schnupfen
 

Strumpf chatschocl m

 

detagls
Brötchen pañet m

 

Brücke pantoñ m

Mettar a ~
Zurechtweisen
 

detagls
Dachbaum tizel m
Neffe nev m

 

tematic
Nutzen nez m

Trer a ~ l'energeja
Die Energie nutzen
 

Frömmigkeit pieted f
damit par cha

Ve svelt, ~ te vezzas igl lugv
Komm schnell, damit du den Wolf siehst 
 

was che

~ fes?
Was machst du?

~ pogdas?
Was stöhnst du?
 

Fruchtstand (Traube) bardoñ (d'eja) m
Lust auf anvelgias

Adavègr ~ da manger eñ glatsch
Lust haben ein Glace zu essen

Hauszeichen, Ohrzeichen beim Vieh noda f


 

fröhlich, lustig leger, legira

 

Blöken sbeglem m
hart gesotten cuezzadigr

Eñ ogv ~
Ein hart gekochtes Ei

Guter Heinrich vangias f pl
Haarknoten kic m
Angst, Schiss haben adavègr chila

 

Vieh mouel m
gar cuez,-za

 

schwer grev,-a

Igl pegs è grev
Das Gewicht ist schwer

La valisch è greva
Der Koffer ist schwer

Fer grev
Sich schwer tun
 

Rahm gromma f

 

Schwingbesen sbattiñ m

 

detagls
Messer curti m

~ da giglioffa
Sackmesser

~ da pañ
Brotmesser

~ da bachareja
Schlachtmesser

Kessel sadial m

Igl ~ da mundschar
Der Milchkessel

~ da rizcha
Abfallkessel

detagls
Fusstritt, "Sparz" pajeda f

Der ~s
Fusstritte versetzen

Trer  ~s
Fusstritte versetzen
   

detagls
Wut rabgia f

Adavègr la ~ se pagl Max
Auf Max wütend sein
 

detagls
Fingernagel uñgla f

 

detagls
tematic
Pleds nogvs digl octobar 2018
fangen, fassen tschiffer conjugazioñ
fehlen, verfehlen sbaglier conjugazioñ
Silvester Vigliadem m

La sègra da ~
Der Silvesterabend

Hut chapiala f

 

Hornschlitten curni m

Egr cugl ~ par lanziels da feñ
Mit dem Hornschlitten Heutücher holen

Rechenzug raschleda f
Steinhaufen mogschna f

 

langsam plañ,-a

 

Dummheit schmaladegda f

Fer ~s
Dummheiten anstellen
 

Verfluchter schmaladi m
verachtend sprechen der sureñt

 

detagls
Rätsel anżaviniera f

 

absichtlich aposta

Bi ~
Boshafte Absicht

ganz und gar bî a ben

 

ganz antier

~ ad antraz
ganz unversehrt
 

in Hülle und Fülle a tamfuñ

 

Heiratsgut corredi m
hezlieb banadi, banadegda

Igl mes umfant banadi
Mein herzliebes Kind

Kerl dschani

Eñ buñ ~
ein guter Kerl

Eñ por ~
ein armer Teufel
 

Zahnfleisch dschandschegvas f pl

 

tematic
jetzt ossa

 

Potztausend! par bacco

 

das kann man wohl sagen par bacco

 
 

Aufruhr hantieric m
Beule botta f

 

spinnen filer

 

conjugazioñ
nicht recht bei Verstand sein filer

 

conjugazioñ
Steigeisen, Schuhkralle s-charpiala f

~s par sger eñt igl stip 
Steigeisen um im Steilen zu mähen 

~s par rampcher
Kletter-Steigeisen

~s par chaminer segl glatsch
Schuhkrallen
 

Otto Nutteñ m
heiter, unbewölkt sareñ,-a

Da tschiel ~
Bei heiterem, klarem Himmel

detagls
plagen zicler conjugazioñ
putzen, reinigen schaschuner conjugazioñ
jucken pizcher detagls
conjugazioñ
stechen pizcher

 

detagls
conjugazioñ
Hosenträger żivlers m pl
Mistgraben zocha f

 

noch mehr amples

Se lo egl ~
Dort oben sind noch mehr davon
  

zerstreut, versprengt sparpaglio,-eda

Las figlias sparpagliedas
Die verstreuten Blätter
 

Überfluss cucagna f
zerquetscht splattitscho,-eda
Schlag schlaf m

Der eñ ~ żo pagl chicl
Einen Schlag auf den Hintern geben
 

genug auenda

Es ~ ?
Hast du genug?
 

männlicher Vorname Zòn Pitschen m
Hagebuttenstrauch frosler m
Maria Mareja f
männlicher Vorname Giosch
Haselnuss nitschola f
fliehen schurer


   

detagls
conjugazioñ
Petersilie peterscheglia f

 

nehmen pglier

 

detagls
conjugazioñ
wieder ample

Vè ~!
Komm wieder!
 

Ansicht avigs m

Assar digl ses ~
Seiner Meinung sein

haarig, behaart plugs

Mettar igls ~s anora
Alle Kräfte aufbieten

Streit giateñ m

 

streiten giatiner

Zidè da ~!
Hört auf zu streiten!

conjugazioñ
Schmid(t) Schmed

 

Serena (Famiienname) Sareña


 

Familienname Florinett
Familienname Salvett

 

Familienname Gregori

 

Familienname Falett

 

Familienname Nicolay

 

Familienname Palmy
männlicher Vorname Żòn m
männlicher Vorname Żòn Peder
männlicher Vorname Żòn Żachen m
Sommerau (Familienname) Żumbro

 

Guidon (Familienname) Ghiduñ

 

weiblicher Vorname Jogscha f
männlicher Vorname Żòn Żanett m

 

zweirädiger Wagen für die Beförderung von Erde barella f


 

Kuhkalb, falls mit Bullenkalb geboren zvic m
Sud buegl m

Fer gnégr a ~
Zum Sieden bringen

Adavègr eñ ~ da memma
Nicht der Schläuste sein

Schlinge latsch m
Kissenüberzug vestetta f

 

von Kuh gezogenes Gefährt vzegra f
starkes Volltuch catis m

Fer cun ~ chotschas dad omens
Mit starkem Volltuch Männerhosen herstellen

Tasse cupeñ m

 

Purzelbaum cupichola f

Fer ~s
Purzelbäume machen

Weisstanne avez m

  

tematic
Jahrtausend millenni m
Jahreszahl millegsem m
sich foutieren ampacher (s')



conjugazioñ
werfen bitter

~ eñ crap
Einen Stein werfen

~ davent igl buchel rot
Den zerbrochenen Krug wegwerfen

~ żo feñ
Heu hinunterwerfen

conjugazioñ
ungeduldig melpazcheñt,-a

 

Rülps rieb m

Der eñ ~

Rülpsen
 
detagls
Radspur in Feldweg, Schlittenspur im Schnee schlerna f

 

 

abgetragen, abgenützt gliss,-a

Eñ viszi gliss
Ein abgenütztes Kleid
 

schlagen der fregdas
rechen raschler

    

conjugazioñ
schwanken sbalunzcher conjugazioñ
laden charger

~ a char
Heuwagenfuder mit Heublachen laden

conjugazioñ
lassen lascher

    

detagls
conjugazioñ
vesorgen (Ort) duster

~ igls pons
Die Kleider an ihren Platz zurücklegen

conjugazioñ
streuen sternar

~ strom 
Stoh streuen

conjugazioñ
Knochen òss m

 

detagls
tematic
Höhen, Berge ots m pl

Segls ~ ogl navi
Auf den Höhen hat es geschneit

detagls
ein bisschen ampuet detagls
Schlitzohr schlifer m

   

Krankheit, körperliches Übel magogna f

   

Vielfrass, Fresssack magliedruñ-a m

   

Dummkopf tabalori m
Sprung (in der Haut) rema f

    

Hornhaut diritscha f
Götti, Pate padreñ m

   

tematic
Wochenbett, Entbindung pagliola f

 

Asche tschendra f
Lumpen sdratsch m
Vorgang beim Pflügen fer suelch

 

 

(beleidigt) weggehen égr pagl ses faz detagls
schelten durler

~ cugl ses bueb
Seinen Sohn schelten

conjugazioñ
Jährling (weiblich) sterla f

 

tematic
Zeitspanne bitteda f

   

zur Kostprobe da saz

Der ansache ~
Etwas zum Kosten geben

diejenigen igls ez/las ezzas

Igls ez van se Darlux
Diejenigen gehen nach Darlux

Las ezzas chantan sopran
Diejenigen singen sopran

Russ fuleñ m

Schaschuner ora igl ~  or digl chameñ 
Den Kamin vom Russ befreien

Igl ~ ve dla padiala 
Der Russ an der Pfanne

betrunken stuorn,-a

Assar ~
Betrunken sein

entrinden scurzer conjugazioñ
stöbern svutrer conjugazioñ
Unterteilter Anschnitt im Heustock ampregsma f


 

detagls
Holzblock, Sägeblock buerra f
Schneeball buerra f

Bech bitter ~s!
Werfe keine Schneebälle!

Schrecken, Entsetzen schnuogr f
aufpassen garder allo
Neugier(de) buender m

Eñ ~ cun cornas
Eine Wundernase 

Jenisberg Valplaña tematic
Grosse Kelle mit feinen Metallspitzen s-chartatsch m

 

Vorschlaghammer muegn m
Holzkübel briech m
Blutzger (Billonmünze) blozcher m


 

Wiesel mistegla f
Mehl fareña f
Pfeffer pegver m

Sel a ~
Salz und Pfeffer
 

Poschiavo Puschlev m

Egr da Brauegn eñt a ~
Von Bergün aus nach Poschiavo gehen/fahren

tematic
Heustallgang irel m
sich schwer tun, traurig sein adavègr melaveta

~ ch'el nun è turno
Sich schwer tun, dass er nicht zurückgekehrt ist

Hirschkalb pusch tscherv m tematic
Splint (Sicherung) pissi m

  

Pleds nogvs digl marz 2018
Unterhemd maglia f

 

Maultier mel (da chavagl) m detagls
Maulesel mel (d'esan) m detagls
stehen ster

~ an pegs
Auf den Füssen stehen
 

conjugazioñ
(be)zweifeln dubiter

 
 

detagls
conjugazioñ
Kitz kiz m


 

detagls
tematic
sehr mühsame Arbeit schascheñ m


 

detagls
Ingenieur,-in indschignier,-a m, f tematic
sehr stark steñ

I plaua ~
Es regnet stark

Socke stemv m

Chuntschar igls ~s
Die Socken flicken

Wolke negvla f

 

schneien negvar impers conjugazioñ
Engadin Nażadeña f

Egr davent da Brauegn an ~
Von Bergün aus ins Engadin gehen/fahren
  

tematic
wütend, wahnsinnig nar, narra

~ scu eña zappa
Sehr wütend

Zwerg naniñ m

 

Schnauz, Schnurrbart mustaz m

 

tematic
Kindergärtner,-in musseder, mussedra m, f

 

tematic
Brummfliege muschuñ m
Berg munt m
zweijähriges Rind weibl. muja f



tematic
zweijähriges Rind männl. muj m



Metzger,-in mezcher, mezchra m, f

  

tematic
Gespann, Fuhrwerk mnadegra f

 

Zugtier mnadegra f
Maurer,-in mireder, miredra m, f tematic
Mauer migr m
Maus migr f
Mittwoch miażevna f

 

tematic
Mai mêz m tematic
legen mettar

~ an lez igls umfants
Die Kinder ins Bett legen
 

conjugazioñ
stellen mettar

~ a disposizioñ
Zur Verfügung stellen
 

conjugazioñ
setzen mettar

~ ardeffels
Kartoffeln setzen
 

conjugazioñ
Honig mêl m detagls
Gebährmutter medra f
Mechaniker,-in mecaniker, mecanicra m, f tematic
Pompon mazoch m

Igl ~ dla chapetscha
Der Pompon der Mütze

Mädchen mattañs f pl
Mädchen matta f
Knabe mat m
Alpgenosse,-in masser-a m, f

 

detagls
Meise maset m tematic
lesen liżar conjugazioñ
März marz m

 

tematic
Hammer marti m
erwähnen manzuner (-escha) conjugazioñ
Murmeltier mantunella f

Igls giats ~
Die kleinen Murmeltiere

tematic
verpassen manchanter

~ igl treno
Den Zug verpassen
 

conjugazioñ
hölzernes, fässchenförmiges Gefäss mamale f




Lehrer,-in magister, magistra m, f

 

tematic
Stiefmutter madrastra f tematic
Juli lügl m

Igls 2 lügl
Der 2. Juli

detagls
tematic
Laube, Balkon lobgia f

 

Bettstatt liziera f
Laterne linterna f
Leonhard Linard m
Schnecke limaja f
Bett lez m

Ves a(n) ~?
Gehst du ins Bett?

wollen lègr

 

detagls
conjugazioñ
Milz lechet m
waschen laver

 

conjugazioñ
Küchenabfälle lavadegras f pl

Las ~ as degvigl lis tschujs
Die Küchenabfälle gab man den Schweinen

Latsch Latsch tematic
Lärche larsch m

 

tematic
die la

~ bos-cha
Die Bäume
 

detagls
die la

~ vacha
Die Kuh
 

detagls
Kitz kizza f tematic
Schwägerin kineda f tematic
abnutzen iser

~ igls stemfs
Die Socken abnutzen

conjugazioñ
insistieren insistar

 

conjugazioñ
enzündet inflammo, -eda

 

bezeichnen indicher conjugazioñ
Unternehmer,-in impressari,-a m, f tematic
Erbe, Erbin iertevel,-vla m
erblich iertegvel,-vla

Eña malateja iertegvla
Eine erbliche Krankheit
 

Garten iert m

 

gestern ier
tropfen gutter impers detagls
conjugazioñ
Freude gust m

Adavègr eñ milli ~
Grosse Freude haben

Juni gün m

Igls 7 gün
Der 7. Juni
 

detagls
tematic
Fuchs guelp f

Furb scu la ~
Schlau wie der Fuchs

tematic
Gotte, Patin gotta f


   

detagls
tematic
Kehle, Gurgel, Rachen gogla f

Adavègr mêl la ~
Halsschmerzen haben

tematic
Wald god m

 

Jammerlappen gnuegn,-a m,f

 

den Meister zeigen gnégr megster detagls
kommen gnégr

~ a chesa 
Nach Hause kommen

conjugazioñ
Hase gliogr f

 

tematic
Docht glimegl m

 

Montag gliendeschże m

An ~ cumeñza'l a lavurer
Am Montag beginnt er zu arbeiten
   

tematic
geniessen giudègr

 

conjugazioñ
Hosensack giglioffa f
Luftröhre giargiatta f

 

tematic
Kinnbacke, Kiefer gianoscha f

 

tematic
Schneeschuh gianella f

Chaminer cullas ~s sella negv lomma
Mit den Schneeschuhen auf weichem Schnee laufen 

Hühnerkäfig gialiner m

 

Marder ghix m

 
 

detagls
tematic
gewinnen gadugner

   
     

detagls
conjugazioñ
Bäcker,-in furner,-a m, f

 

tematic
Weizen furmeñt m
Gabel furchetta f
Spitzbube, Spitzbübin furbaz, furbazza m, f
Pfütze fundegl m

 

Gabel fuorcha f

La ~ da fèñ
Die Heugabel

La ~ da grascha
Mistgabel

Assar eña ~
Verschlagen sein
 

Stirn frunt m

  

tematic
Bruder frer m

 

tematic
Zügel frandevels m pl

 

sicher franch

Sgigr a ~
Ganz sicher

Geschwister fradgliuns m pl

 

tematic
Sense fotsch f

Glimer la ~
Die Sense wetzen

detagls
Schere forbesch f

  

Flims Flèm

 

tematic
Nasenloch fora d'nes f tematic
Loch fora f
Fenster fnestra f

Siara (ve) las ~s!
Schliesse die Fenster!
 

Futter flodra f

La ~ dad eña giacca
Das Futter einer Jacke

rauchen fimer

 

conjugazioñ
Blatt figlia f

Las ~s digl vduegn
Die Birkenblätter
 

verloben fer spogs

~ an gün 
Sich im Juni verloben

vererben fer se

~ la chesa li Gian
Das Haus Gian vererben

machen fer se

~ igl lez
Das Bett machen 

bestellen fer se

Oz egl da ~ iert
Heute ist der Garten zu bestellen

Platz machen fer larg

~ ch'ella possa tschanter żo
Platz machen, so dass sie absitzen kann 

~ ad eñ oter candidat
Einem anderen Kandidaten Platz machen

zetten fer la sdratscha

 

scheinheilig fer la giatta morta

 ~
Scheinheilig tun

machen fer

~ cumischioñs
Einkaufen

~ or dn'uegl
ausmisten

detagls
conjugazioñ
Rauch fem m

Ple ~ cu rost
Viel Lärm um nichts
 

Sohn fegl m tematic
Faden fecl m
Februar favrer m tematic
Besorgnis, Sorge fastedi m

Der ~ ad ansachi
Jemandem zu schaffen machen

Fer ~ li tat
Den Grossvater stören

Faszikel, Heft faschicul m

 

Schmied,-in farrer,-a m, f

 

tematic
Flausen, närrische Geschichten falistochas f pl



Schreiner,-in falegnam,-a m, f


 

detagls
tematic
Falke falcuñ m

 

tematic
zeichnen disigner

 

conjugazioñ
Arve dschember m tematic
Brennnessel urzicla f

 

einfetten, schmieren undschar

~ las rodas
Die Räder schmieren

~ las costas li Giargieli
Giargieli durchprügeln
 

conjugazioñ
Kind umfant m


 

detagls
tematic
Nabel umblej m

  

tematic
Bächlein uelet m
Bach, Bächlein uel m
umkehren turner

Stègr ~ 
Umkehren müssen

conjugazioñ
plagen turmanter

~ eñ bieschz
Ein Tier plagen

conjugazioñ
Domleschg Tumges-cha f tematic
schneiden tschunchar

~ igl grañ
Das Korn schneiden

conjugazioñ
Römerturm Tuer f detagls
die Hand reichen tucher mañ detagls
berühren tucher conjugazioñ
Schwein tschuj m

 

tematic
Zwiebel tschiguella f detagls
Baumstrunk tschicha f

 

Dreijähriges Rind (weiblich) tremma f



tematic
Himmel tschiel m
Wimper tschagl m

 

tematic
In die Länge ziehen trer a la lungia
Knirps (kleiner Junge; auch weibliche Form) tracagnottel, tracagnotla m, f



Dreijähriges Rind (männlich) trem m



detagls
tematic
Querabschlag travacuñ m
Wirbel trabegl m

L'ava chi vo żo par la fora fo eñ ~
Das auslaufende Wasser bildet einen Wirbel

~ digl vent
Wirbelwind

Eñ ~ eñt igls chavels
Ein Wirbel am Haarscheitel
 

Stier tor m

 

tematic
scheren tondar

~ las nuorzas/la bieschza
Die Schafe/Tiere scheren
 

conjugazioñ
jd der regelmässig zu spät kommt tiratardi m

 

Dach tez m

 

den Haushalt führen teñar chesa

~ li Marchet
Marchet den Haushalt führen
 

Wiesen Teñ

Cuerrar da Brauegn ora ~
Von Bergün nach Wiesen "hinaus" rennen

tematic
Davos Tavo

Egr cugl velo da Brauegn se ~
Mit dem Velo von Bergün nach Davos fahren

tematic
aper tarreñ,-a

I è tarreñ
Es ist aper

Hummel tavañ m

 

Grossmutter tatta f tematic
Grundstück, Land tarreñ m

 

sich getrauen sus-chègr


 

detagls
conjugazioñ
Schweinefett sundscha f

 

ziehen strer

 

conjugazioñ
Schatten sumbregva f
Sonne sugliel m
taub suord,-a

Esch ~ ?
Bist du taub?

wohnen ster

~ ve Stogl
In Stuls "drüben" wohnen

conjugazioñ
bleiben ster

~ anch'ampo
Noch ein bisschen bleiben

conjugazioñ
Stuls Stocl

 

tematic
vorletztes Jahr sterz on

 

Wirbelsäule spinel m

 

tematic
platt schlagen, zerquetschen splattatscher

~ la negv
Den Schnee platt schlagen 
 

conjugazioñ
Bräutigam, Braut spogs, -a m, f

 

ersticken standschanter

 

conjugazioñ
müssen stègr

 

conjugazioñ
der Länge nach hinfallen stegs a lung

Egr ~
Der Länge nach hingefallen

Geist spiert m
Schulter spedla f



detagls
tematic
beleidigen sparmaler

~ igl chantunegs
Den Nachbarn beleidigen
 

detagls
conjugazioñ
Schicksal, Fügung sort f

Adavègr eña digra ~ 
Ein schweres Schicksal erleiden...

El ò użi eña buña ~ da pudègr murégr
Es ist ihm gut ergangen, dass er sterben konnte
 

Schwester sora f

 

tematic
Stuhl sopcha f
Samstag sonda f

 
 

detagls
tematic
Eidechse sisetta f

Svelt scu eña ~
Blitzschnell
 

aufrichtig, offenherzig sincer,-a

 

detagls
Förster,-in silvicultogr,-a m, f



detagls
tematic
Handtuch sieñtamañs m
sicher, sicherlich sgigr,-a

Assar ~ pi svelt
Sicherlich schneller sein

Gliez seja ~
Da bin ich mir ganz sicher

detagls
mähen sger


   

detagls
conjugazioñ
Abend sègra f
nach..."hinauf", "oben" sen

Egr ~ Preda
Nach Preda "hinauf" gehen

Ster ~ Preda
In Preda "oben" wohen
 

abgeweidet sfrio,-eda

Eñ pro sfrio
Eine abgeweidete Wiese
 

Schwiegermutter segra f tematic
Sils im Engadin Sègl tematic
September settember m

 

tematic
dürr, trocken sech,-a

Igl feñ è ~ sadri
Das Heu ist sehr dürr

nach..."hinauf", "oben" se

Chaminer ~ Latsch
Nach Latsch "hinauf" gehen

Ster ~ Latsch
In Latsch "oben" wohnen
 

detagls
Löffel sdoñ m

Igl ~iñ
Der kleine Löffel
 

die Haut abziehen scurcher

~ eña muntanella
Einem Murmeltier die Haut abziehen

~ igl pluogl
Sehr geizig sein
 

conjugazioñ
Skulpteur,-in sculptogr,-a m, f

 

tematic
Schuls Scuel tematic
wie es sich gehört scu chi tocha

A megsa nu fo'l ~

Am Tisch ist er unartig
 
schreiben scregvar


 

conjugazioñ
Januar schner m

Igls prems ~ egl Bumañ
Am 1.Januar ist Neujahr

tematic
Schneider,-in schneder, schnedra m, f

                

tematic
verdammt schmaladi, schmaladegda

 

detagls
kräftig, stämmig schlass,-a

Eñ ~ sudo
Ein kräftiger Soldat
 

Celerina Schlareña

Sguler da Brauegn eñt a ~
Von Bergün nach Celerina fliegen

tematic
schonen schinażer

~ las ses forzas
Seine Kräfte schonen

~ ansache custegvel
Etwas wertvolles schonen

~ igl palantschi 
Den Boden schonen

conjugazioñ
St.Moritz San Murezzan

Cuerrer da Brauegn eñt a ~
Von Bergün nach St.Moritz rennen

tematic
Schnitzelbank salamuegra f

 

Salzlake (Trog) salamuegra f

Par ansaler mettar la chern eñt la ~
Das Fleisch in die Salzlake legen um es einzusalzen
 

Schatz s-chazi m

Igl ~ da pleds
Der Wortschatz

hüpfen sagliégr

~ ve a no
Hin und her hüpfen
 

conjugazioñ
springen sagliégr

~ sugr la segv
Über den Zaun springen

~ da piz a chantoñ
Ziellos umherlaufen

conjugazioñ
sehr heiss (Wetter) s-chalmañas f pl

Oz egl ~
Heute ist es sehr heiss
    

Säge regsgia f

 

detagls
Rasiermesser rasuegr m

 

lachen régr


   

detagls
conjugazioñ
Brücke punt f
Portion purzioñ f

 

Fauteuil, Armstuhl pultruña f
Küken puliñ m



detagls
tematic
Fohlen pulieder m
Hühnermist, Vogelmist puglieña f



Teich puez m
Käsebrei puelna f
dürfen, können pudègr

 

detagls
conjugazioñ
fordern pretendar

 

conjugazioñ
behaupten pretendar conjugazioñ
Gefahr priouel m

I è ~ da laveñas
Es herrscht Lawinengefahr
 

voraussehen, vorsehen prevżègr



conjugazioñ
Preda Preda

 

tematic
fein, leicht regnen pluschigner impers


   

detagls
conjugazioñ
Schmetterling plichaplacha f


 

voll pleñ,-a
regnen plauar impers


  

detagls
conjugazioñ
mehr oder weniger ple u meñz

 

Lenzerheide Planegra f

Chaminer da Stocl or la ~
Zu Fuss von Stuls nach Lenzerheide gehen

tematic
Fell, Tierhaut pial f

 

tematic
Haut pial f

Tres ~ ad ossa
Durch Mark und Bein

tematic
eher pi chuntsch

 

Butter pench m

 

Gewicht pegs m

Igl ses ~ è 80 kg
Sein Gewicht ist 80 kg

Pleds cun grond ~
Worte mit grossem Gewicht

Füsse pegs m pl

Adavègr fregd igls ~
Kalte Füsse haben

Assar eñt/tranter igls ~
Im Weg sein

Egr cugls ~ a munt
Konkurs machen

Specht pechaleñ m tematic
barfuss pe nigd

Chaminer ~ è sañ
Barfuss laufen ist gesund
   

Fuss pe m

    

tematic
Geduld pazienzcha f

Vażas ~!
Sei geduldig!

Perdar la ~
Die Geduld verlieren
 

geduldig pazcheñt,-a

 

Konditor,-in pastizier,-a m, f tematic
Julierpass Pass digl Gelgia m

 

tematic
Spatz pasler m

 

tematic
darum parve da ke

 

detagls
Zweigespann (Rindvieh) paragl m



Brot pañ m

~ sejel
Roggenbrot
 

beenden, abschliessen schiner

~ eña lavogr
Eine Arbeit abschliessen
 

conjugazioñ
Handfläche palma digl mañ f tematic
sumpfig palidugs,-a

Eñ prô ~ 
Eine sumpfige Wiese
 

detagls
Raumdecke palantschi żugr m

 

detagls
Niere nirunchel m tematic
Nichte niaza f

 

tematic
Lamm (weiblich) niala f tematic
Nase nes m

Bech égr se pagl ~ !
Bohre nicht in der Nase!

Pglier pagl ~ la passanta
Die Passantin an der Nase herumführen

Adavègr igl ~ pleñ
Die Schnauze voll haben

tematic
Pleds nogvs digl novembar 2016
Nachbar,-in chantunegs,-a m, f
Lawinenzug laviner m
winden splajer

~ laña
Aus einer Strange einen Knäuel winden

conjugazioñ
Zauderer, Zauderin (bei der Arbeit) zacagn,-a m

 

Garnwinde ghent m

  

detagls
stopfen, flicken (Socken) chuntscher

 

conjugazioñ
Zuoz Zoz

Chaminer da Brauegn eñt a ~
Von Bergün nach Zuoz gehen

tematic
Zillis Zirañ

Egr da Latsch eñt a ~
Von Latsch nach Zillis gehen/fahren

tematic
Donnerstag żievgia f tematic
fortzu, nacheinander zievamañ

Nogs peglian ~ scu chi veñ
Wir nehmen es wie es kommt, eins nach dem anderen

Unkraut zierchel m

 

Konfitüre żej m

 

Zange zangia f

 

Wespe vespra f

 

Bauch veñter m tematic
nächste Woche vedevna

~ cumeñz'la la chatscha
Nächste Woche beginnt die Jagd
 

auf der anderen Seite vedvart

Igl crap ~ la val
Der Stein auf der anderen Seite des Tales

gelten valègr conjugazioñ
Münstertal Val Mistegr f

Sguler da Brauegn eñt la ~
Von Bergün ins Münstertal fliegen

tematic
Albulatal Val d'Alvra f

 

tematic
Leitkuh vacha pugnera f tematic
Brunnen-Wasserhahn titschuñ m

  

sehr gut, tief steñ

Durmégr ~ a beñ
Sehr gut schlafen
 

fest steñ

Lier ~ las cureżas
Die Schnürsenkel fest binden

Schwiegervater segr m tematic
Senn(erin), Käser(in) sagnuñ,-a m, f

 

detagls
Frühlings-Krokus Herbstzeitlose nicola f

 
 

tematic
Pleds nogvs digl octobar 2016
blind orv,-a

 

Oktober october m

Igls 21 october
Der 21. Oktober

detagls
tematic
Arvenzapfen nuschpeña f detagls
imstande sein river

~ se da s-chela
Imstande sein, die Treppe  hochzugehen
 

conjugazioñ
ankommen river

~ a chesa
Zu Hause ankommen

conjugazioñ
trödeln zacagner conjugazioñ
sich erinnern algurder (s')

S' ~ digl tat
Sich an den Grossvater erinnern

conjugazioñ
träumen ansumger (s')

S' ~ da pi bod
Von früher träumen

conjugazioñ
giessen culer

~ fier
Eisen giessen

conjugazioñ
sieben culer

~ igl laz
Die Milch sieben

conjugazioñ
aussieden culer

~ pench
Butter aussieden

conjugazioñ
wischen scuer

~ la veja
Die Strasse wischen
   

conjugazioñ
räumen sgumbrer

~ la somachesa
Den Estrich räumen
 

conjugazioñ
giessen bugner

~ las flugrs
Die Blumen giessen

~ iert
Den Garten giessen

conjugazioñ
baden bugner

A ~ eñt igl laj
Im See baden gehen
 

conjugazioñ
meiden s-chivégr

~ igl chantunegs
Den Nachbarn meiden

~ eña lavogr
Eine Arbeit meiden
 

conjugazioñ
(herum)liegen giaschègr

~ antuorn totta że
Den ganzen Tag herumliegen

~ beñ sellas lattas digl tez (quadrels)
Gut auf den Dachlatten aufliegen (Ziegel)

detagls
conjugazioñ
Eine geschwätzige Frau, die gerne etwas weitererzählt donnonda f

  


dankbar sein savègr gro

~ par ke ch'ella fo
Dankbar sein für das, was sie tut

Bech ~
Undankbar sein

detagls
Gedärm biglia pl coll
Schachtel s-chacla f
Gletscher glatscher m

  

Holznagel claveglia f
Schlüsselbein claveglia f
Gift tixi m

Kels fuñghis en da ~
Diese Pilze sind giftig

Kaulquappe tizola f

  

starr (an)schauen garder tegs
prall, dick tegs,-a

Ella è grossa tegsa
Sie ist sehr dick

Bindbaum prasuegr m
Schlucht chavorgia f

  

orange orandsch,-a

  

Lawine laveña f
Eierschwamm chantarel m
Steinpilz chastagniñ m
stickig, schwül stez,-a

I è eñ chod stez
Es herrscht eine stickige Wärme

Art und Weise maniera f

An eñ'otra ~
Auf eine andere Art und Weise

Anstand maniera f

Ke nun è angiña ~
Das ist unanständig

Besteck pusseda f

~s d'arżient
Silberbesteck

Keller schler m

  

Hügel bot m
Stiefsohn fegliaster m

  

Traubenkirschenbaum alosser m

  

roter Holunder skelch cuetschen m
Tunnel tunnel m
Johannisbeere uzoua f

~ alva
Weisse Johannisbeere

~ cuetschna
Rote Johannisbeere

~ negra
Cassis

Weide pas-chigra f

  

Preiselbeere gigligdra f
Wachholderbeeren pomma żanevra pl coll
Regen plievgia f

  

Beeren pomma pl coll
zerlumpt sdratschli, sdratschlegda

  

Kamille chaminiala f

Tê da ~
Kamillentee

Knäuel chani m detagls
sicher sein assar sgigr,-a

  

Strange atscha f

Fer or dad eñ' ~  eñ chani
Aus einer Strange einen Wollknäuel winden

Buffet büfe m

  

Abrahmkelle sgrommera f

  

Heidelbeere uzuñ m

Cligr ~s
Heidelbeeren pflücken

Vogelbeeren pommachora f pl tematic
Pleds nogvs digl settembar 2016
quer par travierz

As mettar ~
Sich quer stellen

Par crogsch a ~
Kreuz un quer

detagls
ja, so ist es par uorden

"I ò do eñ mantoñ negv." "Par uorden."
"Es ist viel Schnee gefallen." "Ja, so ist es."

Stahl atschel m

  

Rundfeile atschel m

Trer se igl curti cugl ~
Das Messer mit der Rundfeile schleifen

Katze giat m

Igl ~ miaula/miaua
Die Katze miaut

Hund chañ m

Igl ~ redla/ierla
Der Hund bellt

Reh chavriocl m

 

detagls
tematic
Motte, Schabe chamola f

  

Gämse, Gams chamuetsch m detagls
tematic
Steinbock capricorn m

 

detagls
tematic
tüchtig, geschickt capabel,-bla

  

"Bänne" benna f

Eña ~ scocsa
Eine nicht beschlagene "Bänne"

detagls
garen, kochen cuégr

~ igls ogvs
Die Eier kochen
 

conjugazioñ
Teller plat m

Egr pagls ~s
Die Teller holen

gewöhnen diser

~ igls umfants da garder allo
Die Kinder dran gewöhnen aufzupassen

detagls
conjugazioñ
mir mi

Kel bastoñ è ~
Dieser Stock gehört mir

detagls
einnehmen (Garten) pglier eñt

~ iert
Den Garten einnehmen

Pferd chavagl m

Igl ~ sfreña
Das Pferd wiehert
 

fein feñ,-a

  

Stierkalb pusch m

La vacha fo eñ ~
Die Kuh kalbert

tematic
leer gepflückt scliz, scliża detagls
Huflattich tussilago m

 

detagls
tematic
Axt sgigr f

  

detagls
Schnarz sgreñ m

Der eñ ~
schnarzen

Pleds nogvs digl avuost 2016
Stolz baja f

El è eña ~ vegda
Er ist ein eingebildeter Wichtigtuer

stumpf, abgestumpft muet,-ta

Igl risplei è muet
Der Bleistift ist stumpf

Auffahrt Ascensioñ f

  

selig barmegr,-a

Igl Żon Buol ~
Żon Buol selig

einschalten mettar eñt

~ la televisioñ
Den Fernseher einschalten

Kartoffel ardeffel m

Fer żo ~s
Kartoffeln schälen

sich herumtreiben égr par las lauas

  

detagls
(be)merken badègr

  

conjugazioñ
vor dem Haus auf der Bank zusammensitzen ster a plaz

~ la segra
Am Abend vor dem Haus auf der Bank zusammensitzen

Brautpaar sponsels m pl
hervorstehender Fels crippel m

 

detagls
träge ausgestreckt liegen assar giaschanto,-eda

~ segl lez
Träge auf dem Bett ausgestreckt liegen

Ertrag richev m

  

Sorge pissier m

La mamma as fo ~s
Die Mutter ist besorgt

Espe, Zitterpappel trembel m

  

tematic
Atem flo m

Assar or d' ~
Ausser Atem sein

 

Treppe s-chela f

Egr se par ~ 
Die Treppe hinaufsteigen

Egr żo par ~ 
Die Treppe hinuntersteigen

wie cu

~ vogl?
Wie geht es?

detagls
herzlich cordiel,-a
zurücknehmen pglier anavos

  

Fall cas m

An tot ~
Auf jeden Fall

Virus virus m
ziemlich lange buñ zî

I digra ~
Es dauert ziemlich lange

Pfingsten Tschañkegsmas f pl

  

Zinn zeñ m

Eñ plat da ~
Ein Zinnteller

unsympathischer Mensch melvugli m


 

detagls
Ostern Pasca f

La gliogr da ~
Der Osterhase

Fastenzeit curegsma f

  

dazwischen hinauf tranter se
spötteln fer schunt

~ digl chantunegs
Über den Nachbarn spötteln

detagls
Wassergeräusch im Dachkännel i vo la stella


 

detagls
Neujahr Bumañ m
Weihnachten Nadel m

Igl bos-chiñ da ~
Der Weihnachtsbaum

überhaupt nichts zist zeñ

Bech vègr ~
Überhaupt nichts sehen

Teufel diavel m

Assar eñ buñ ~
Ein anständiger, guter Kerl sein

Assar eñ por ~
Ein armer Kerl sein 

Wetterlage zwischen regnen und schneien der masdo

 

mühelos, gut, gutartig chuntsch

Fer la lavogr beñ ~
Die Arbeit mühelos verrichten

Ke po ~ assar pussebel
Dies kann gut möglich sein

~ scu eñ tschot
Gutartig wie ein Lamm

Tanz tregs-cha f

Fer eña ~ cugl Riet
Einmal mit Riet tanzen
 

auf den Fussspitzen an piclas

Ster ~

Auf den Fussspitzen stehen
   
nutzen trer a nez
eins

 

bergheuen gehen égr a cuelm

~ an avuast
Im August bergheuen gehen
 

Konkurs gehen égr cugls pegs a munt
Adler egla f tematic
Rücken diess m

Adavègr mêl igl ~
Rückenschmerzen haben

tematic
frieren dschler conjugazioñ
während dirant detagls
schwatzen der dla bocca
Fasnachtsküchlein paclaña f

 

detagls
Schnauze, Maul gnef m

Der żo pagl ~
Verprügeln
 

vierjähriges, weibliches Rind cadrema f



tematic
Pleds nogvs digl lügl 2016
Peitsche scudicha f
Apfel mecl m detagls
Seele orma f
Quark, Käsequark caglieda f
 
Qualität calited f
Da buña ~
Von guter Qualität

Żégr tot las ~s
Gehörig seine Meinung sagen

finden gnégr notierz detagls
Unterleibchen ganella f
Pass auf! (drohend) Garda ve!
 
detagls
Halde, Hang spuenda f detagls
Lehne spuenda f
Geländer spuenda f
Nachruf necrolog m
Ansammlung von Maiensässen tarziel m


detagls
Küche (Maiensäss, Alphütte) tiża f
 

detagls
Schwalbe randuliña f tematic
Frosch rañgla f
Kugel cogla f
 
Jagd chatscha f
Egr a ~
Auf die Jagd gehen

Amsel merl m tematic
Messing mesch
 
Schimmelpilz miffa f
Gnégr da ~
Schimmlig werden

Geräusch rumogr f
Käslaib chischiela
 
detagls
Käse chischiel m detagls
Lab kegl m
 
Portemonnaie, Beutel buorza f
La ~ pagls raps
Geldbeutel

La ~ pagl tabac
Tabakbeutel

detagls
gute Besserung buñ amegldrameñt detagls
morgen damañ
~ vans a chatscha
Morgen gehen wir auf die Jagd

Oz an ~
Heute morgen

Morgen früh
~ marvegl

gratulieren gratuler
 
conjugazioñ
danke grazcha
~ fiz!
Vielen Dank!

detagls
Stein crap m
Schildbrot mecha f
Biestmilch cuelz m
Egr cun ~
Biestmilch verteilen

Hagebutte frosla f
Tê da ~s
Hagebuttentee

Estrich somachesa f
Wand paregd f
Himbeere omgia f
 
Erdbeere fraja f
~ da god
Walderdbeere

Dickschädel chobotsch m
 
Zimmer chombra f
La ~ da durmégr
Das Schlafzimmer

Fer las ~s
Die Schlafzimmer in Ordnung bringen

Gewölbe vogt m
Haustürrampe chant porta m
Betrug, Schwindel ambruegl m
Zugtier amnadegra f
 
Weide (Baum) salsch m
 
tematic
Herbst uton m
D' ~
Im Herbst

detagls
Wanderweg, Pfad truoz m
~ da sulvascheña
Wildwechsel 

Haselnussstrauch nitscholer m
 
tematic
etliche varsacants, varsacantas
Birke vduegn m
 
tematic
Tulpe tulipana f
Rose rosa f tematic
Blätter des Löwenzahns cicorgia f
 
 
Gewöhnlicher Löwenzahn flugr tschuj f
 
 
detagls
tematic
Edelweiss alvetern m
 
tematic
Männertreu, Schwarzes Kohlröschen flugr tschiculatta f



tematic
Feuerlilie flugr Latsch f
 
tematic
Schlüsselblume cleviña da tschiel f
 
tematic
Kochscher Enzian putsch m
 
tematic
Hausschuh putsch m
Lichtnelke flugr cot f tematic
geifern sbaver detagls
conjugazioñ
Speisekammer chamineda f
 
gehen chaminer
~ da Brauegn se Latsch
Von Bergün nach Latsch laufen

conjugazioñ
Ohrfeige schleppa f
 
detagls
verschieben, verstellen schluer
 

conjugazioñ
schlitteln schlużaler
~ żo da Preda
Von Preda runter schlitteln

conjugazioñ
Kufe schlusegl m
 
nagen rusgiglier



conjugazioñ
schmelzen, tauen sdrigler
 

detagls
conjugazioñ
schlecht sehen tschignatter conjugazioñ
denken ampisser (s')
 
conjugazioñ
richten luer
~ la chanel
Den Dachkännel richten

conjugazioñ
(ab)kürzen, verkürzen scurznégr
 

conjugazioñ
treiben chatscher
~ las vachas or d'uegl
Die Kühe aus dem Stall treiben

~ igls tschervs
Die Hirsche treiben

detagls
conjugazioñ
Pleds nogvs digl gün 2016
Tür (im Hausinnern) esch m
Siara ve igl ~ dla chadafia
Schliesse die Küchentüre

detagls
hin(über)reichen tendschar
~ (ve) igl pañ
Das Brot hin(über)reichen
 
conjugazioñ
zusammenschlagen sfartaglier
~ ansembel eña baracca falombra
Eine brüchige Baracke zusammenschlagen

conjugazioñ
für jemanden einstehen pglier (s)pregsa
~ pagl Urs
Für Urs einstehen

der/die Mittlere igl manżañ, la manżaña

Igl manżañ da tregs umfants
Das mittlere von drei Kindern

La manżaña da tschench feglias
Die mittlere von fünf Töchtern

detagls
England Ingialtiara f
Emigrer an ~
Nach England auswandern
 
von innen nach aussen gestülpt sotsogr
Adavègr eñt ~ igl pullover
Inneren Teil des Pullovers
nach aussen gestülpt tragen
 
detagls
seitenverkehrt davant davos
Trer eñt la maglia ~
Das Leibchen verkehrt anziehen (Etikette vorne)
 
detagls
Legföhre zonder m
 
 
detagls
tematic
Tier bieschz m
 
detagls
murren, brummen, nörgeln gnugner
Kel ò adeña ansache da ~
Der hat immer etwas zu murren

detagls
conjugazioñ
übrig an avanz
Kels raps en ~
Dieses Geld bleibt übrig

Strapaze strapatsch m
(be)merken anacordschar (s')
 
conjugazioñ
einschlafen andurmanzer
 

detagls
conjugazioñ
Bär uorz m
Adavègr fom scu eñ ~
Einen Bärenhunger haben

detagls
Arvennüsschen nuschella pl coll
ohnmächtig werden perdar ve (as) detagls
Stein-oder Holzkonstruktion palantschota f


detagls
Schritt halten teñar pass
 
gar nichts gnan fezza
 
Felsen cripla pl coll
Dieb,-in leder,-dra m, f
 
Gehobelter Holzspan zepla f
Fer ~s par fer fia an peña
Späne machen um anzufeuern

detagls
allerlei da totta(s) sorts
Els an użi ~
Sie haben einige, eher schwierige Momente durchlebt

Darm bigl m
~ nar
Blinddarm
 
detagls
tematic
gönnen cuégr
Ev d'è pudi ~ ch'el ò gadugno
Ich habe ihm den Sieg gegönnt
 
conjugazioñ
Trauerkleider tragen bargher

 
detagls
conjugazioñ
ovales Fass baregl m
 
detagls
versprechen, zusagen ampromettar
~ eñ regal
Ein Geschenk versprechen

conjugazioñ
schleudern, werfen schlavazzer
~ igls chalzers eñt an eñ chantoñ
Die Schuhe in eine Ecke schleudern

conjugazioñ
(ge)brauchen druer
~ stoffa
Stoff gebrauchen

detagls
conjugazioñ
Pleds nogvs digl mez 2016
Gebse muetta f
~ da leñ u da metal pagl laz 
Holz-oder Metallgebsen für die Milch

detagls
erster Stock (Engadiner Haus) żugra f
Sen ~
Auf dem ersten Stock

detagls
nackt nigt, nigda
Igl mat è nigt never
Der Knabe ist splitternackt 

La matta è nigda nevra
Das Mädchen ist splitternackt

La donna stat pe nigt eñt la negv
Die Frau steht barfuss im Schnee

detagls
"tumma Siach" "tummi Chua" crippel, cripla m, f

 
detagls
Grieben graflañas pl coll detagls
zu tun haben dachefer
Ke ò ~ ansache culla sveltezza
Dies hat etwas mit der Geschwindigkeit zu tun

Adeña adavègr ~ ansache
Immer etwas zu tun haben 

Vorrichtung für Seilverankerung cavaletta f
 

detagls
unverständig, dumm ignorant,-a
Leute gliogd pl coll
Fo da ~!
Benimm dich!

detagls
(Käse)kessel pariel detagls
grosszügig generugs,-a
 
überholen passer ve
~ igl auto blov
Das blaue Auto überholen

detagls
dick auftragen pglier la bocha pleña
 
Glocke s-chella f
 
detagls
Mairübe reva f
Ohrzeichen givigliel m
 
detagls
Zunge gliangia f
Eña ~ chi fora a taglia
Eine spitze Zunge

Teñar or  la ~ li chantunegs
Dem Nachbarn die Zunge hinausstrecken

Es pers la ~ ?
Warum sagst du nichts ?

detagls
tematic
verlegt patto
Adavègr ~ igl cuedesch
Das Buch verlegt haben

Behälter zum Tränken der Kälber gialegdra f
 
 
detagls
glutrot cuetschenfia m
Igl fier da chavagl ~
Das glutrote Hufeisen

Entzündung inflammazioñ f
dafür parzieva
~ surveñi amper mummas
Dafür bekomme ich ein paar Bonbons

(etwas genanntes) holen égr parzieva
 
 
sich trennen égr daper
 
Schritt pass m
Teñar ~ cugl bap
Mit dem Vater Schritt halten

weisser Germer malom m
 
tematic
Zug treno m
Lascher passer igl ~
Den Zug verpassen

Werktag luarde m
Trer eñt da ~ 
Werktagskleidung anziehen

Trer eñt da dumengia(s)
Sonntagskleidung anziehen

misslungen melgratiżo,-eda
Rinne crenna f
Geissbohne chacgliaña f detagls
(Zug)Winde tuorn m
 
detagls
Ende feñ f
La ~ digl festival
Das Ende des Festivals

kurz cuort,-a
Cuort viedi
Kurze Reise

Da cuort
Unlängst

Gnégr a la cuorta
Zu kurz kommen

neidisch, eifersüchtig dschigliugs,-a


Schwiegersohn dschender m
 
tematic
lernen amprendar
 
conjugazioñ
Lust, "Gluscht" cuegda f
Adavègr ~ da tschiculatta
Lust auf Schockolade haben

Masern viruos-chel m
Il ~ fallo
Röteln

Klumpen burluñ m
 
Hosenschlitz burzeñ m
Siara igl ~ !
Schliesse den Hosenschlitz!

Schrecken añguescha f
Bi ~s ò'l kinto
Den Schrecken in den Gliedern hat er erzählt

detagls
violett violet, violetta
 
Wildblackte schilenta f
~ d'chora
Huflattich

detagls
tematic
scheinen, aussehen parègr


detagls
conjugazioñ
mit der Arbeit nicht vom Fleck kommen bech gnégr or d'eñ faz


Milchprodukte der Alp giudeja f
Parzégr la ~
Die Milchprodukte der Alp teilen
 
Pleds nogvs digl avregl 2016
entscheiden decidar
 
conjugazioñ
Dezember december m
    
tematic
sehr stark regnen daracher impers

 
detagls
conjugazioñ
Innereien, Eingeweide dadeñz m
Igl ~ digl tschuj 
Die Innereien des Schweins 
 
umher, in der Nähe d'antuorn
Egr parke ~
Umher laufen

Esch ~ kista segra?
Bist du heute abend "in der Gegend" ?

Decke cuverta f
 
beraten cusglier
 
conjugazioñ
Berater,-in cusglier,-a m, f
Rat, Rätin cusglier,-a m, f
Cusglier federel
Bundesrat

Cusgliera federela
Bundesrätin
 
Cousin,-e cusdreñ,-a
 

detagls
tematic
Koch, Köchin cuschinunz,-a m, f
 
tematic
Naht cusadegra f
Einfriedung neben dem Haus curzeñ m
 

Leber curaglia f
 
tematic
sich lohnen cunvgnégr
 

detagls
conjugazioñ
Kamerad,-in cumpuegn,-a m, f
 
eigentlich cuess
I vo ~ beñet
Es geht (mir) eigentlich recht gut
  
Chur Cuegra
Davent da Brauegn żo ~
Von Bergün nach Chur (hinunter)

tematic
Gehstock crutsch m
 
Haken croch m detagls
glauben crègr conjugazioñ
Streithahn cotikel m
Herz cor m tematic
Ellbogen combel m

   
detagls
tematic
Toilette, WC comat m
Egr segl ~
Auf die Toilette gehen
 
Wetzstein cogt f
Segl bî, la ~ agl cuzer
Auf dem Bild der Wetzstein und der Kumpf

detagls
klitschnass, "pflutschnass" clitsch creñ
 

detagls
Zaunlücke clamignuñ m detagls
Unterhose(n) chotschas sot f pl
 
Hose(n) chotschas f pl
Ziege chora f
La ~ sbegla
Die Ziege meckert
 
detagls
tematic
Bein chomma f
 
tematic
Alpmeister cho d'alp m detagls
Haar chavel m
Taglier igls ~s
Die Haare schneiden

detagls
tematic
Kopf cho m
Eñ ~ blot
Ein kahlgeschorener Kopf
 

tematic
knapp an Essen, Geld chiz, chizza
Assar ~
Knapp bei Kasse sein

Sorge chigra f
Adavègr ~ dad ansache preciugs
Wertvollem Sorge tragen

Der ~
Sorge tragen

Teñar ~
Sorge tragen

Cazis Chazas
    
tematic
Ende einer Schnur,... chavazzeñ m
~ dad eñ chani
Ende eines Knäuels
 
Kanzlist,-in chanzlist,-a m, f tematic
Hemd chamigscha f
singen chanter conjugazioñ
Kerzenständer chandalier m
Blitz chamez m
Se Sagliaz ò'l do eñt igl ~
In Sagliaz  hat der Blitz eingeschlagen

Kamin chameñ m
 
Schuh chalzer m
Schuhlöffel chalzadogr m
etwa cerca
 
Genick canizza f
Tschiffar ansachi par la ~
Jemanden am Genick packen
 
vierjähriges, männliches Rind cadrem m


tematic
Schlamm buzla f
kleiner Knirps buzeffel m
Bauch butrikel m
 
getränkt bugno
Kella plievgia ò ~ igls pros 
Dieser Regen hat die Wiesen getränkt

~ igl iert
Den Garten gegossen

Urgrossmutter bsatta f tematic
Urgrossvater bsat m tematic
Brust, Busen bruost m


detagls
tematic
Glut brine m
Nebel breñta f
~ strogsch tiara
Sehr dichter Nebel
 
Schwiegertochter bregt f
 
tematic
brav brav,-a
Fer da ~
Brav sein
 
Beule (im Blech) bocla f
  
"Schnurri" bocca largia f
nass bletsch,-a detagls
Abhang blegs f ; f pl
Bever Biever
Da Brauegn eñt a ~
Von Bergün nach Bever (hinein)
 
tematic
Kuss bicca f
Der eña ~
Einen Kuss geben

sehr beschäftigt bi fatschendas
Assar ~
Sehr beschäftigt sein

nur bi
 
detagls
schön (Wetter, Ereignis)
 Ier egl sto ~ 
Gestern ist es schön gewesen 
   
detagls
Bild m detagls
recht gut beñchuntsch
River da fer ~ eña lavogr
Eine Arbeit recht gut bewältigen können
 
nun gut beñ
Mo ~, schi vo an mañ da Di!
Nun gut, dann geh halt!
 
entstanden batti
~ eñ  truoz cun passer regulermeñz 
Durch regelmässiges Durchlaufen ist ein Wanderweg entstanden

schlagen battar
~ las 10
10 Uhr schlagen
 
detagls
conjugazioñ
schmieden battar
~ igl fier
Das Eisen schmieden
 
conjugazioñ
dengeln battar
~ la fotsch
Die Sense dengeln
 
conjugazioñ
betteln batliżer
 
conjugazioñ
Cousin,-e 3. Grades basdreñ,-a m, f


detagls
tematic
Bergünerin (Einwohnerin) Bargunseñra f


detagls
Bergüner (Einwohner) Bargunseñer m


detagls
Bergüner-Romanisch bargunseñer m
 
detagls
Onkel barba m tematic
Bart barba f
Fer la  ~
Rasieren

tematic
Vater bap m
 
tematic
Fahnenträger bandirel m
Fahne bandiera f
Schaukel balabeñ m
August avuost m tematic
April avregl m
Igl Żon Żanett Cloetta è naschi igls 29 ~ digl 1874
Żon Żanett Cloetta ist am 29. April 1874 geboren.

tematic
Hochwasser avazuñ m
I ò do ~s dapartot
Es hat überall Hochwasser gegeben
 
auf sein assar se
El pera dad ~
Er ist anscheinend aufgestanden

ein Schmierfink, Pfuscher sein assar eñ trogl


Brocken baccoñ m
 
bereuen assar ariglo,-eda
Igl Valanteñ è ariglo d'adavègr manchanto la festa
Valentin bereut es, das Fest verpasst zu haben

La Mareja è arigleda d'adavègr cumpro la chesa
Maria bereut es, das Haus gekauft zu haben
 
gut gehen assar an gamba
 
detagls
Schiers Aschera
Da Brauegn ve ~
Von Bergün nach Schiers (hinüber)
 
tematic
Ring ani m
Degt dl'~
Ringfinger
 
detagls
dieses Jahr añgon
 
Mass amsegra f
 
heimlich, im Geheimen adascogs


richtig anandrez
Fer or ~ igl keñt 
Richtig ausrechnen

(auf den Füssen) stehen an pegs
Eñ duos tregs, la vacha stat ~
Eins zwei drei, die Kuh steht 
   
messen amsirer

 
detagls
conjugazioñ
Alphabet alfabet m
 
Alpgenosse, Alpgenossin alpchant,-a m
 

Ekel haben adavègr bas-chezi
~ da pesch grass
Ekel haben vor fettem Fisch

ein paar amper
Cumprer ~ chastuegnas
Ein paar Kastanien kaufen  

Verlegenheit ambarraz m
Assar an ~
In Verlegenheit sein

aufstehen alver
Garder dad ~ ad ogra
Beabsichtigen frühzeitig aufzustehen 

conjugazioñ
Alvaneu Alvagne
Egr or ad/an ~
Nach Alvaneu (hinaus) gehen/fahren

Egr or igl Buegn
Nach Alvaneu Bad gehen/fahren

tematic
zu tun haben adavègr da fer
~ la pial pleña
 Viel zu tun haben

zu Gute haben adavègr da buñ
~ tschient francs
100 Franken zu Gute haben
 
haben adavègr
 
conjugazioñ
rechtzeitig ad ogra
 
Traggestell fürs Heu zomba f
 
"Gesicht" vzegda f
 
detagls
Laus pluogl m
 
detagls
sitzen tschanter
 

detagls
conjugazioñ
genügen tendschar
~ feñ damañ (laz)
Bis morgen reichen (Milch)
 

conjugazioñ
färben tendschar
~ laña
Wolle färben

~ igls chavels
Haare färben
 
conjugazioñ
strapazieren strapatscher conjugazioñ
sticken rechamer
~ eñ plimatsch
Ein Kissen besticken
 
conjugazioñ
versteigern, ersteigern anchanter
~ eña chesa
Ein Haus versteigern
 
conjugazioñ
begeistern anchanter
 
conjugazioñ
nähen cogsar
~ eña chamigscha
Ein Hemd nähen
 
conjugazioñ
stehlen añguler
~ eñ mecl
Einen Apfel stehlen

conjugazioñ
Patenkind figliol,-a m, f
Heuboden, Estrich (in der Scheune) charpenna f


Hausgang, Flur pierti m
endgültig par da buñ
La successioñ è regleda ~
Die Nachfolge ist endgültig geregelt

verlebt passanto
Adavègr ~ eñ grev teñp
Eine schwierige Zeit verlebt haben

flicken, reparieren cumader conjugazioñ
meinen maniżer
~ beñ
Gut meinen

conjugazioñ
verscheuchen scurranter
~ igls utschis
Die Vögel verscheuchen

conjugazioñ
stützen pużer
~ igls skis cunter igl migr
Die Skier gegen die Mauer stützen

conjugazioñ
beginnen cumanzer conjugazioñ
stecken, stechen ficher
~ eñt eña guoglia
Eine Nadel einstecken

conjugazioñ
füttern pavler
~ igls tschujs
Die Schweine füttern
 
conjugazioñ
auswandern emigrer
 
conjugazioñ
verstecken zupper

Żuer a ~
Versteck spielen

conjugazioñ
Pächter,-in fittadeñ,-a m, f
Pacht fitteda f
Dachdecker,-in cogvratez m, f
 
tematic
Platz haben adavègr larg
~ beñ chuntsch
Genügend Platz finden

Schönheit bellezza f
Eña ~ że
Ein wunderschöner Tag

Kaminfeger spazzachameñ m, f
 
 
detagls
tematic
unten, unterhalb sotvart
"Pückeli" brischi m tematic
"Schnuderbueb", "Schnudermeitli" mutschignugs,-a m, f
Ball balla f detagls
Gemeinderat magistrat m
Kista sègra egl ~
Heute abend tagt der Gemeinderat

Mondschein clerglieña m
Chaminer da ~ vers igls ots
Bei Mondschein in Richtung Berge gehen

Fremde ester, estra m,f
 
fremd ester, estra
Fer dad ester
Fremden

Ke è ester par mè
Das ist mir fremd

verbleicht, verwelkt schmari,-egda
Leñ schmari
Durch die Sonne verbleichtes Holz

Eñ viszi schmari
Ein abgeschossenes Kleid

Eña flugr schmaregda
Eine verwelkte Blume

unwohl pisla f
Adavègr la ~
Sich unwohl fühlen

detagls
Grashalm fastej m
Eñ prô bi ~ (sg.)
Eine Wiese mit Grashalmen bedeckt

detagls
Suste suosta f
 
detagls
Majoran mażaroñ m
 
Nachgeburt bei Tieren natez m

 
Schnitz schnez m
unter einem Vor(dach) a suost
Egr ~
Unter ein Vor(dach) gehen

detagls
steil ert,-a
Igl Chant da Farrer è ert
Der Chant da Farrer ist steil

La spuenda è erta
Der Hang ist steil

detagls
schnell rennen égr riz detagls
Graben duegt m
Chaver eñ ~ 
Einen Graben ausheben

detagls
Unsaubere Geschäfte fuschcarejas f pl
Fer ~ cun raps
Unsaubere Geldgeschäfte machen


Jungmannschaft żuanterna f
 
detagls
Pleds nogvs digl marz 2016
Buch cuedesch m
 
melken mundschar
~ las vachas
Die Kühe melken

detagls
conjugazioñ
Sommer sted f
Da ~
Im Sommer
 
Schublade chaschot m
Igl ~ megsa
Die Tischschublade
 
detagls
Enzian gianżaña f
Rigsch ~
Enzianwurzel

tematic
Föhre tev m tematic
Birnbaum pegrer m
 
tematic
Apfelbaum megler m tematic
Erle uegn m tematic
Tanne peñ m tematic
Gurt tscheñta f
 
Schaf, Au nuorza f
La ~ sbegla
Das Schaf blökt

Eñ trop ~s
Eine Schafherde
 
detagls
wachsen creschar

 
detagls
conjugazioñ
Plackten lavazeña pl coll
La ~ è pevel da tschujs
Die Plackten sind Schweinefutter
 
geben der
 
conjugazioñ
(er)mahnen, verwarnen admunégr (-escha)
 

conjugazioñ
Leinwand tegla f
 
Schinder,-in schenter, -tra m,f
 
schlimmer mender,-dra
Ke è mender
Das ist schlimmer

La mendra soluzioñ
Die schlimmste Lösung

matt, schlaff, müde gnec, gnecca
 
sauer êsch,-a
 
detagls
gierig añguorg, añguorgia
 
rot cuetschen, cuetschna
 
Verkäufer,-in vendeder, vendedra m, f
   
tematic
Nadel guoglia f
 
Fussgelenk revel m
 
tematic
Falltüre burel m detagls
Pleds nogvs digl favrer 2016
In den Wald gehen (Waldarbeiter) égr a god
 

Speckseite pizzareña f
 
paar pera
Eñ ~ stemfs
Ein Paar Socken

Du ~ luengias
Zwei paar Würste

Tre ~ chotschas
Drei Paar Hosen
 
detagls
Komplimente machen, sich nötigen lassen fer sarimonas
Bech fer ~ , pir peglia!
Mache keine Komplimente, bediene dich!
 
Riese gigant m
 
kaminförmige Öffnung fimera f


detagls
ungemäht vduos-chel
Pro d’~
Bergwiese, di man nur alle zwei Jahre mäht
 
auslosen trer la bes-cha
 
Reisigbündel fascheña f
zurecht kommen gnégr a fregda
~ culla lavogr
Mit der Arbeit zurecht kommen
 
schmeicheln fer las bialiñas
 
detagls
mühsam stantugs,-a
 
Braten rost m
wirklich, wahr vegr,-a
Eñ vegr pogr
Ein wirklicher Bauer

Eña vegra artista
Eine wirkliche Künstlerin
 
Hühnerstange maschoñ m
Las giglieñas van a ~
Die Hühner gehen auf die Stange

auf die Seite legen mettar davent
 
abtun mettar davent
~ igl cot
Den Hahn abtun
 
"Nuggi" tschitsch m
Blumenstock tschich m
schelten żégr trigd
~ li mat
Den Knaben schelten
 
jetzt aber uschascheja
A ~, eñ nogv marogs...?
Jetzt aber, ein neuer Freund...?

detagls
so uschascheja
~ , oss egl buñ
So, jetzt ist es gut
 
detagls
Draht finzanchel m
Verwicklung giarietla f
Eña ~ eñt igl finzanchel
Eine Verwicklung im Draht

Eña ~ eñt la soua
Eine Verwicklung im Seil
 
eiserne Stockspitze giamfuñ m
Igl ~ digl crutsch
Die Eisenstockspitze des Rundhaken-Spazierstocks
 
zuäusserst orademake
Hahn cot m
grün verd,-a
 
ziemlich veri
~ stantugs
Ziemlich mühsam
 
spötteln fer or

~ igl chantunegs
Über den Nachbarn spötteln
 

lenken, steuern manidscher
~ igl auto
Das Auto lenken
 
conjugazioñ
kochen cuschiner conjugazioñ
zählen andumbrer
~ las nuorzas
Die Schafe zählen

~ sen diesch
Bis 10 zählen

conjugazioñ
drücken, quetschen sputer conjugazioñ
Wetter ora f
I è bial' ~ 
Es ist schönes Wetter

Oz egl trigd' ~
Heute ist schlechtes Wetter
 
Abschrankung im Heustall chassa f


detagls
Floh pelasch m
Architekt,-in architect,-a m, f
  
tematic
Backblech lastra f
mal geda f
La prema ~
Das erste mal
 
Duos gedas l'on
Zweimal jährlich
 

detagls
Gesöff sbicha f
 
Niesen starnegd m
Bech valègr eñ ~
Nichts Wert sein

Wort pled m
Passer ~ cugl chantunegs
Mit dem Nachbarn etwas besprechen

Ruf clom m
Der eñ ~ li bap
Den Vater rufen
 
Lungenentzündung puenza f
Ferse des Strumpfes chapetschet m
 
Pleds nogvs digl schner 2016
Waldhacke, Spitzhacke zappiñ m

 
Kasten s-chaffa f
 
Rad roda f
 
Plañ Purcher Plañ Purcher m
Igl keñt d'alp digl ~ 
Die Alp(ab)rechnung des "Plañ Purcher" 
 
detagls
der Beste igl meglier
~ skiunz
Der beste Skifahrer

Fer ~ londror
Das Beste daraus machen
 
Kitzel ghiclas f pl
Fer ~ li Jogscha
Jogscha kitzeln

Adavègr ~ 
Kitzlig sein

Knopf battoñ m
Heimweh haben lascher ancrescher
~ digls ses genituors
Heimweh haben nach seinen Eltern

~ dl'acla da Tuors
Heimweh haben nach dem Tuorser Maiensäss
 
spielen żuer
~ a toch
"Fangis" spielen

~ a ballape
Fussball spielen

conjugazioñ
hantieren, herumwühlen tschaffutrer


conjugazioñ
Unrecht tiert m
Adavègr ~
Unrecht haben

Fer ~
Unrecht begehen
 
abliegen tiarer
~ segl canape
Auf dem Sofa abliegen

La bieschza vo a ~ segls pros
Die Tiere gehen auf die Wiesen um abzuliegen

conjugazioñ
Termometer termometer m
Sonne erscheint ein zweites Mal suraschial m
Oz egl ~
Heute erscheint die Sonne ein zweites Mal

detagls
kriechen struzcher
Igl Mattia cumeñza a ~
Mattia beginnt zu kriechen

conjugazioñ
Spass, Jux stinkel m
Fer ~s
Schabernack treiben

Feldstecher spiouel m
 
detagls
Spiegel spiouel m
Garder eñt pagl ~
In den Spiegel schauen
 
kräueln sgiazzer
~ igls ardeffels
Die Kartoffeln kräueln
 
conjugazioñ
verschwenden sgazzer
~ cugl manger
Mit dem Essen verschwenderisch sein

conjugazioñ
einsinken sfundrer
~ eñt la negv
In den Schnee einsinken

conjugazioñ
ganz zuoberst sesomake
La fuorcha è ~
Die Heugabel ist ganz zuoberst
 
im Haus ganz nach oben sesomachesa

 
detagls
auf jeden Fall señz'oter
 
Talg, Rindsfett segv m
 
detagls
Schuss schoz m
Der eñ ~ segl gol
Auf das Tor schiessen

Igl ~ ò cuppo igl bieschz
Der Schuss hat das Tier getötet
 
Knie schnuogl m


detagls
tematic
quälen, schinden schintrażer
~ eñ bieschz
Ein Tier quälen 

conjugazioñ
abbrechen sbuer
~ eña chesa
Ein Haus abbrechen
 
conjugazioñ
riechen savurer
~ la puelvra
Lunte riechen
 
conjugazioñ
kaputt machen, brechen rompar
~ chomma
Das Bein brechen
 
conjugazioñ
Wurzel rigsch f
~ gianżaña
Enzianwurzel
 
detagls
Karotte riebla f
 
tragen purter conjugazioñ
nur pir
~ vè (eñt)!
Komm nur herein!

~ praua!
Versuche es nur!

detagls
erst pir
River ~ l'eña
Erst um ein Uhr ankommen

Alogra ~ anandrez
Dann erst recht
 
leiden pintégr (- escha)
~ digl fregd igl anviern
Im Winter unter der Kälte leiden

conjugazioñ
Stiefvater padraster m tematic
Olive oliva f
Ieli d' ~s
Olivenöl
 
detagls
November november m
  
tematic
jeder zweite Tag minch'oter że
den Tisch decken mettar megsa
Vè a ~ !
Komm und decke den Tisch!

detagls
gefährlich melagardo detagls
Bauchschmerzen mêl igl veñter m
Ungeziefer magliadegra f
La bieschza è turmanteda da ~
Das Vieh ist von Ungeziefer geplagt
 
Wolle laña f
~ da chesa
Selbst hergestellte Schafwolle 

detagls
sich beklagen lamanter (as) refl conjugazioñ
erzählen kinter
~ eñ'istorgia
Eine Geschichte erzählen
 
conjugazioñ
immigrieren immigrer conjugazioñ
zurecht kommen gnégr a briech
Bech ~ culla lavogr
Mit der Arbeit nicht zurecht kommen
 
nicht zu kurz kommen gnégr a briech
Bech ~
Zu kurz kommen

Fluss des Oberhalbsteins Gelgia f
 

tematic
Backofen fuornet m
 
fragen dumander
~ zieva scu chi vo
Nachfragen wie es geht
 
conjugazioñ
heben dulzer
Bech ~ memma bglier!
Hebe nicht zuviel Last!    
 
conjugazioñ
Tambour dschomber m
Battar igl ~
Trommeln
 
detagls
Finger degt m


detagls
tematic
öffnen darvégr


detagls
conjugazioñ
plötzlich dandez
I è gni ~ da plauar
Plötzlich hat es geregnet
 
decken cuvrégr
~ igl tez
Das Dach decken
 
conjugazioñ
dumm chuch,-a
Bech fer schi chuch!
Tu doch nicht so dumm!

Ella è eña chucha chora!
Sie ist eine dumme Kuh!
 
Krone caroña f
La ~ digl rag
Die Krone des Königs
 
Gestell caroña f
~ da cuedeschs
Büchergestell
 
Flasche buttiglia f
~ da veñ
Weinflasche

~ da popiñs
Schoppenflasche
 
Bad buegn m
L'abitazioñ ò duos ~s
Die Wohnung hat zwei Badezimmer

~ cuviert
Hallenbad
 
braten brasser
 
conjugazioñ
fluchen blaschmer conjugazioñ
tatsächlich bech oter
"Igl Linus vo culla Mengia?" — " ~ !"
"Linus ist mit Mengia zusammen?" — "Tatsächlich?"

tränken bavrer
 
conjugazioñ
Schwätzer,-in batarlier,-a m, f
 
schwatzen batarler conjugazioñ
salzen ansaler
~ la chern
Das Fleisch einsalzen
 
conjugazioñ
nach... "hinaus" anor
Egr ~ (p.ex da Tesch ora Brauegn)
"Hinaus" gehen (z.B von Tisch nach Bergün)
 
detagls
nichts añguet(ta)
Igl Pol nun ò s'anachiert d'~
Paul hat nichts bemerkt
 
Diebstahl añgoladetsch m
nach... "hinein" aneñt
Egr ~ (p.ex da Brauegn eñt a Tuors)
"Hinein" gehen (z.B von Bergün nach Tuors)

detagls
praktisch veranlagt erfinderisch andschignegvel,-vla


auf den Knien an schnuoglias
Lavurer ~ è dischagreabel
Auf den Knien arbeiten ist unangenehm
   
Pleds nogvs digl decembar 2015
gut anandrez
I è sto fiz ~
Es war wirklich gut
 
Prost! An sandet!
 
detagls
Frühstück culazchoñ f
Cura dattigl ~ ?
Wann gibt's Frühstück?
 
nüchtern manżer, manżra
Stomi manżer
Nüchterner Magen
 
zahm mans,-a
La bieschza è mansa
Das Vieh ist zahm
 
stark da riet
I ò plui ~
Es hat stark geregnet
 
bereit pront,-a
Igl Pol è pront
Pol ist bereit

La Zeña è pronta
Ursina ist bereit
 
Geschenk regal m
Der da ~
Schenken

Surgnégr da ~
Geschenkt bekommen
 
Pleds nogvs digl novembar 2015
selten rer,-a
Spähne s-chalezas f pl
 
detagls
Qual, "Krampf" murtuegri m
 
detagls
"Suttli" tschottel, tschotla m,f
froh sein assar led,-a
~ dad adavègr leber
Froh sein, frei zu haben
 
feucht muesch,-a
 
Laute eines leidenden Tieres fer trigd
 

detagls
sehr laut schreien der giaps m pl
 
detagls
Nachessen tscheña f
Che lessas da ~ ?
Was möchtest du zum Nachtessen   ?

La Sencha ~
Abendmahl
 
Sammet vale m
lange żî
Buñ ~ par turner a chesa
Ziemlich lange um Heim zu kehren
 
alt vigl, viglia
Igl om vigl
Der alte Mann

A la viglia
Nach alter Sitte
 
Deichsel timuñ m
Igl ~ digl charet
Die Deichsel des Leiterwagens
 
kleiner Brunnen/Trog begliet m
 

Bahnhof stazioñ f
Egr ve la ~
Vom Dorf zum Bahnhof (Bergün) laufen

Chaminer no dla ~
Vom Bahnhof (Bergün) Richtung Dorf laufen
 
verunglückt disgrazcho,-eda
Igl passant è disgrazcho a mort
Der Passant ist tödlich verunglückt
 
der/die Letzte davos,-a m,f
Igl ses pi grond adversari è gni saguend davos
Sein grösster Gegner ist Zweitletzter geworden 

hinter davos
~ chesa
Hinter dem Haus
 
tot mort,-a
Der antuorn ad assar mort,-a
Umfallen und tod sein
 
selten rer
Ke è ~
Das ist selten

Da ~ memma tard
Selten zu spät
 
Stricknadel s-cheña f
Fer ~
Stricken

Eñ  żia ~s
Ein Spiel Stricknadeln
 
Gelbsucht melmalneñt m
grosse Distanz tocada f
Ke è sto eña ~
Das war eine grosse Distanz
 
harscher, schneidender Wind segvel m
Eñ ~ chi vo tres pial ad ossa
Ein Wind der durch Haut und Knochen geht

Spule spola f
Lier igl lanziel da prô culla ~ a la soua
Die Heublache mit der Spule und dem Seil binden
 
Schockolade tschiculatta f
Eña stregvla ~
Eine Reihe Schockolade 
 
Nussbaum nuscher m
Kelle palotta f
Tastsinn palp m
 
Gehör udegda f
 
grau grigsch,-a
weiss alv,-a
 
blau blov,-a
Beerdigung funarel m detagls
Fensterladen balcoñ m
Baumwolle bambesch m
 
Strapaze strapaz m
 
im gleichen Zug an eña
Ke vo ~
Das geht im gleichen Zug

mehr als ausreichend diz ad auenda
Adavègr mangio ~
Mehr als ausreichend gegessen haben
 
Ernte racolta f
 
Schlüssel clev f
~ dla fotsch
Sensenschlüssel

ständig um etwas betteln batliżem m
 

Fliegengitter mus-chera f
La chern agl chischiel en eñt la ~
Das Fleisch und der Käse sind im Fliegengitter

Fliegenschwarm mus-chom m
Trog begl m
Igl ~ da tschujs
Der Schweinetrog

Blache blacha f
Waage stadegra f
Mettar sella ~
Auf die Waage legen

Krieg ghiara f
Egr an ~
In den Krieg ziehen
 
Wiese fuenz m
Oz vans segl ~
Heute gehen wir heuen, emden.
 
Feder penna f
La ~ digl corv
Die Feder des Raben

ein wenig, ein bisschen ampo
Fer ~ la geda
Ein wenig aufs Mal tun

detagls
für kurze Zeit schlafen mettar żo
Egr a ~ 
Sich für kurze Zeit aufs Ohr legen

Emd rasdegv m
Fer ~
Emden

Holzschopf cleña f
hell cler,-a
 
dunkel s-chigr,-a
 
doch tuteña
Fo ~ ke ch'el żi!
Tu doch, was er sagt!
graben chaver conjugazioñ
Augenbraue survaschiala f
 
tematic
Runse valuñ m
Im Verlauf des Tages ve pagl że
  
Spinne filunza f
Hals cugliez m
 
tematic
Geflügel, Federvieh pulom pl coll
Mus, Brei bueglia f
~ dad ardeffels
Kartoffelstock

~ da megla
Apfelmus

Ringbrot bratschadiala f
 
überhaupt nicht brichafaz
Igl chastio nun è ~ par ancliz
Der Bestrafte ist überhaupt nicht einverstanden
 
gerade żest
El è ~ turno
Er ist gerade zurückgekommen

Pleds nogvs digl octobar 2015
schwungvoll cun riet
Raschler cun ~
Schwungvoll rechen
 
Spinnrad s-chev m
   
Pleds nogvs digl avuost 2015
schummeln fer melredli
~ cun żuer a chertas
Beim Kartenspiel schummeln

Kuhfladen buatscha f
 
Behälter mit Masseinheit cartaña f

 
Missverständnis melancliża f
 
Kinder mattaneglia pl coll
Spielwürfel dajet m
 
halpatzig a miażas
Fer tot bi ~
Alles halpatzig machen

vergessen amblider conjugazioñ
Schwager kinô m
 
tematic
gerade wie es kommt bi scu chi veñ
 
ziemlich magari
Wallholz raseña f
 
Rechen rasti m
~ grond
Schlepprechen

Durcheinander battibuegl m
Erika bruj pl coll
Klöppel battagl m
auf den Schultern sacadus
Lessas gnégr ~ ?
Soll ich dich auf den Schultern tragen?
 
Lüge manzeña f

Żégr ~s
Lügen

Zieger tschigroñ m
Joghurt jogurt m
Kaninchen kiñgli m
Kelle chaz m
~ furo
Löcherkelle

El è schon eñ ~ furo
Er ist sehr vergesslich

schmaler Durchgang zwischen zwei Häusern streglia f



süsse Mehlspeise strapatschuñ m
 
Striegel streglia f
Cugl braschoñ a la ~
Mit der Bürste und dem Striegel

Strunk trunch m
 
Boden, Scholle tarratsch m
 
Netz tegla f
~ da filunzas
Spinnennetz

Telefon telefoñ m
Pglier żo igl ~
Das Telefon abnehmen

Pendar se igl ~
Das Telefon auflegen

metallener Behälter pelter m
Strauch, Staude cheglia f
~ dad uzuñs
Heidelbeerstrauch

Stützbalken pizza f
 
Haarschuppen cres-chas f pl
 
Kühlschrank s-chaffa fregda f
(Fisch)schuppe s-chaglia f
 
Junge Henne pigliatta f
 
einen Dienst leisten sarvetsch m
Fer eñ ~ pagl tat
Dem Grossvater einen Dienst leisten
 
(Tür)schloss siaradegra f
 
detagls
Lampe lampa f
 
rau roch
Oz egl ~
Heute ist raues Wetter

heiser rôch,-a
Assar ~
Heiser sein 

Spiel żia m
Eñ ~ da hockey
Ein Eishockeyspiel

Eñ ~ s-cheñas 
Ein Spiel Stricknadeln

von jeder Sorte par sort
Tregs ~
Von jeder Sorte drei

Kummet cômat m
 
Pleds nogvs digl lügl 2015
Wäsche glischegva f
Oz fans ~
Heute ist Waschetag
 
trinken begvar
 
conjugazioñ
Bleistift risplei m
 
Schüssel coppa f
~ da salata
Salatschüssel

~ da żoppa
Suppenschüssel

Tischtuch tuaglia f
~ da megsa
Tischtuch
 
Heft quadern m
~ da keñts
Rechnungsheft

Farbe calogr f
Wetzsteinfass cuzer m
Schraube scruv m
 
Pickel zappuñ m
Cun badegl a ~
Mit Schaufel und Pickel
 
Brett esa f
 
Etui etui m
~ digls igliers
Brillenetui
 
Geschirr vischiala pl coll
 
Holzherd platta da fia f
Teppich trapuñ m
Badewanne bugnera f
 
diesseits notvart
~ digl uelet
Diesseits des Bächleins
 
detagls
Faust puegn m
Fer ~
Die Faust ballen

Fer igl ~ an giglioffa 
Die Faust im Sack machen
 
Gras erva f
geschehe, was kommen mag chi detta che chi viglia

 
Quer/Tragbalken parpañ m
Pleds nogvs digl mez 2015
Batallion battaglioñ m
 
Schnittbrett planetta f
 
Sofa canape m
 
detagls
Stube stegva f
Vans eñt an ~
Gehen wir in die Stube
 
Latscher Latschiner m
 
Licht gligsch f
nicht der Schnellste plach m
 
Stall uegl m
Egr ven ~
In den Stall (hinüber) gehen
 
detagls
Schuld debit m
Adavègr ~s
Schulden haben
 
Vierspänner quadria f
Neuigkeiten nauas f pl
Adavègr buñas ~
Gute Neuigkeiten haben
 
halbieren par miez
Tglier ~ eñ toch pañ
Ein Stück Brot halbieren

Strange s-chevetta f
Eña ~ laña
Eine Strange Wolle

Lunge pulmuñ m
meinetwegen parve da mè
~ nu stegs égr
Meinetwegen müsst ihr nicht gehen
 
Nuss nugsch f
Mailand Milañ
Frankreich Frantscha f
Egr an ~
Nach Frankreich gehen
 
nicht so schnell (du) plañti
Vo ~ !
Geh/fahre nicht so schnell! 
 
detagls
Reissverschluss zip m
 
mit grossem Schrecken bi angueschas
~ è'l curri tla pulizeja
Mit grossem Schrecken ist er zur Polizei gerannt
 
zuunterst żodemake
Igl rasti è ~
Der Rechen ist zuunterst
 
Vorhang gardina f
 
gleich medem
Reif dschogta f
 
zum Leichenmahl gehen égr a palorma
Veñs er ~ ?
Kommst du auch zum Leichenmahl?
 
Herzklppfen battacor m
Adavègr ~ 
Herzklopfen haben
 
Knirps marcuz m
Schwamm spungia f
von Anfang an da prem anno
Savi ~
Von Anfang an gewusst
 
ansteckend contagiugs ,-a
Eña malateja ~a
Eine ansteckende Krankheit
 
Radiergummi gomma f
soviel ich weiss da ke ch'ev sè
 
eine eña
~ vacha
Eine Kuh
 
leise da bass
Discuerra pi ~!
Sprich leiser!

Fo pi ~ igl radio!
Stelle das Radio leiser!
 
laut dad ot
Discuerra pi ~!
Sprich lauter!

Fo pi ~ igl radio!
Stelle das Radio lauter!
 
Pleds nogvs digl avregl 2015
nächstes Jahr venotron
~ eschans ancha pi ferms
Nächstes Jahr sind wir noch stärker

Plañ Purcher Plañ Purcher m
Igl ~ è eñ cleragl poch toch sot igl Chavagliet
Der "Plañ Purcher" ist eine Waldlichtung unweit, unterhalb des Chavagliet

mieten pglier a fet
~ eña abitazioñ
Eine Wohnung mieten
 
der igl
~ treno
Der Zug

detagls
(aus)spülen ardschanter
Igl prem laver igls deñts alogra ~ la bocha
Zuerst die Zähne putzen, dann den Mund ausspülen
 
conjugazioñ
tanzen sulter
 

detagls
conjugazioñ
Pleds nogvs digl marz 2015
ein
~ treno
Ein Zug
 
Ziegenbock boch chora m tematic
irgendwann anzacugras
~ passi tar tè
Irgendwann komme ich bei dir vorbei
 
(ent)leihen ampraster
~ igl velo li Giovanni
Giovanni das  Fahrrad leihen

~ igl cuedasch digl Marco
Das Buch von Marco entleihen
  
conjugazioñ
verstehen añcligr
 
conjugazioñ
Zaun segv f
Fer ~
Einzäunen
 
Fluss, Strom flem m
 
Waagscheit balantschiñ m
näher dasperas
Vè pi ~ !
Komm näher!
 
weit weg dagliuntsch
~ davent
Weit weg
 
Ferse chalchuegn m tematic
irgendwie ansacu
~ żarogl schon
Irgendwie wird es schon gehen
 
Mutter mamma f
 
tematic
Raupe plugsa f
 
Sternzeichen anseña f
 
begegnet antupo
La Mareja ò ~ la Giorgia
Maria ist Giorgia begegnet

Pleds nogvs digl schner 2015
Lamm tschot m tematic
Pleds nogvs digl settembar 2014
Dienstag marde m tematic
Zehen degtuliñs digl pe m pl tematic
Schmitten Farrera
Egr da Brauegn ora ~
Von Bergün nach Schmitten gehen/fahren
  
tematic
erraten anżaviner conjugazioñ
weinen sbrizégr
 
conjugazioñ
rühren truscher
~ la pasta
Den Teig rühren
   
conjugazioñ
mahlen muler

   
detagls
conjugazioñ
stottern balbiżer conjugazioñ
brennen ardar
~ la leña
Das Holz verbrennen

Vo at fer ~ !
Scher dich zum Teufel!

conjugazioñ
Pleds nogvs digl avuost 2014
Scheide vagina f tematic
Jährling (männlich) sterl m tematic
Magen stomi m
Adavègr mêl igl ~
Magenschmerzen haben

tematic
Wild sulvascheña pl coll
sich davonmachen taglier la corda
Tante tanta f


detagls
tematic
Dachs tass m tematic
Grossvater tat m tematic
der erste bleibende Schnee sareda f
La ~ è gnegda an october
Der erste bleibende Schnee ist im Oktober gefallen
 
Kuhkalb puscha f
 
tematic
Landwirt,-in pogr,-a m, f
Fer igl/la ~
Landwirtschaft betreiben

Fer da ~
Landwirtschaft betreiben

tematic
Bäuerin, Frau des Bauern pogra f


Berg muntuegna f
Wange, Backe misiala f tematic
ansehnlich decha
Manger eña ~ purzioñ
Eine ansehnliche Portion essen

Arm bratsch m


detagls
tematic
Zimmermann marañguñ,-a m, f tematic
abwaschen laver żo
~ la vischiala a las pusedas
Das Geschirr und das Besteck abwaschen

den Hintern putzen furber igl chigl
Kälte fregd m
Igl ~ vo tres pial ad ossa
Die Kälte geht durch Mark und Bein

heuen fer sech
 
detagls
Tochter feglia f
 
tematic
Filisur Falisogr
Chaminer da Brauegn ora ~
Von Bergün nach Filisur gehen

tematic
Zahn deñt m tematic
Taube culomb m tematic
Rabe corv m tematic
Pferdekot, Pferdeapfel chavagleña f


Schloss chasti m
 
Tiefencastel Chasti
Da Brauegn ora ~
Von Bergün nach Tiefencastel (hinaus)

tematic
Mund bocha f tematic
Ochse bogv m


detagls
tematic
Heuschober bargoñ m
dabei sein assar dla partegda
Oz leñ ~
Heute wollen wir dabei zu sein

Schuhschleife anza f
Lier igls chalzers cun eñ nugv ad eñ' ~
Die Schuhe mit Knopf und einer Schleife binden

Gemüt anim m
Assar da buñ ~
Frohen Mutes sein

turner